Zes koepels met een bijzondere constructie voor het gemaal op de Afsluitdijk

De opdracht om zes koepels te ontwerpen voor het gemaal bij Den Oever die én moeten voldoen aan de richtlijnen die Rijkswaterstaat hanteert voor het ontwerpen van kunstwerken én bestand moeten zijn tegen de superstorm die één keer in de 10.000 jaar kan voorkomen, is nogal wat. De hoge eisen plus de combinatie van glas, aluminium en staal zorgden voor de nodige uitdagingen.

Om een beeld te geven van hoe groots de zes koepels zijn, eerst een paar cijfers. De koepels zijn elk 8,7 meter doorsnee, 4 meter hoog en 30 ton in gewicht. De constructie bestaat uit drie verschillende materialen: aluminium, glas en staal. “Van Levvel (bouwconsortium bestaande uit BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) hebben we de totaalopdracht gekregen om de koepels te ontwerpen, produceren en monteren”, legt Jorrit de Bie, projectleider bij Bersselaar Constructie, uit. “Omdat wij van huis uit een staalconstructiebedrijf zijn, hebben wij onze partners Glasdesign en Aldowa ingeschakeld om het glas en de aluminium panelen te produceren. We zijn ruim een jaar bezig geweest om alles tot in detail door te rekenen. Het dak loopt namelijk bol en de bovenring is kleiner dan de onderring. Om daar een glazen constructie van 7 centimeter dik en aluminium panelen voor te maken, is heel bijzonder. Bovendien heb je altijd toleranties als je iets ontwerpt wat rond is, ongeacht of het glas, staal of aluminium is. De constructie moet dusdanig ontworpen zijn dat het de verwachte toleranties kan opvangen. De constructeurs en ontwerpers hebben hier dan ook de nodige berekeningen op losgelaten.” 

Afzonderlijk van elkaar aan de slag

Toen het ontwerp eenmaal zover uitgedokterd was dat het voldeed aan de constructieve eisen en bestand was tegen de krachten van een superstorm, gingen de drie partijen afzonderlijk van elkaar aan de slag met de productie. “Ook dit maakt het project bijzonder, want ook al weet je dat het op papier klopt, het is en blijft spannend als alle onderdelen vervolgens tot één geheel gemonteerd moeten worden.” Bij de productie van de afzonderlijke onderdelen kwam heel veel precisie kijken. “Kijk alleen al naar het glas van 7 centimeter dik. Als je dit gaat walsen en persen, dan moet dit wel op de millimeter nauwkeurig gebeuren. Zolang het glas warm is, kun je het vormen, maar zodra het afgekoeld is, kun je er niets meer aan veranderen. Een dergelijke constructie als deze koepels, moet in één keer goed gaan anders heeft het grote financiële en logistieke consequenties. Dat dit alles goed is verlopen en alles in elkaar paste zoals we het hadden bedacht, geeft wel aan dat we het aan de voorkant heel goed kunnen voorspellen.”

Over water naar Den Oever

Over monteren gesproken, de koepels zijn in halve delen geproduceerd. Dit om de eenvoudige reden dat ze met hun bijna 9 meter doorsnee niet over de weg getransporteerd konden worden. “We hebben de halve koepels vervoerd naar Moerdijk. Daar zijn ze tot één complete koepel gelast, geconserveerd en op locatie volledig afgemonteerd om ze vervolgens per boot over het water naar Den Oever te varen.” In juni zijn de koepels geplaatst. Een bijzonder moment voor het projectteam en de kroon op hun werk.