Instandhouding en onderhoud van beweegbare bruggen

Realistisch rekenen aan bewegingswerken

Beweegbare bruggen zijn wat betreft instandhouding complexer dan vaste kunstwerken. Dit heeft er mee te maken dat de verschillende componenten (civiele constructie, bewegingswerk en installatie) afzonderlijke ontwerplevensduren hebben. Vervanging is een kostbare aangelegenheid, daarom streven we waar het kan naar instandhouding. Vanuit het borgen van de constructieve veiligheid zien we dat als bewegingswerken simpelweg worden getoetst aan de huidige normen, deze vaak niet voldoen en vervanging om de hoek komt kijken. Antea Group pleit ervoor om aandrijfmechanismes op een meer realistischere manier te beoordelen. Daarbij kunnen bijvoorbeeld kleine wijzigingen in de aandrijflijn ervoor zorgen dat bewegingswerken wél behouden kunnen blijven en constructief veilig zijn. Het ingenieurs- en adviesbureau heeft daar de experts voor in huis en kan zelfs bogen op wetenschappelijk onderzoek. 

Het beoordelen van de constructieve veiligheid van beweegbare bruggen raakt meerdere aspecten. “Enerzijds heb je een vaste constructie, maar daarnaast ook een dynamische component die beoordeeld moet worden”, zegt Jan Roeleveld, projectmanager bij Antea Group. “De vigerende normen zijn theoretisch ingestoken op vermoeiing, wat betekent dat je -plat gezegd- de aandrijving vaak kapot rekent, terwijl in de praktijk nog geen degradatie waarneembaar is. Zo’n beschouwing druist tegen het gevoel in. Dat was ook de reden dat Kodo Sektani, één van onze gewaardeerde ingenieurs, hier wetenschappelijk onderzoek naar is gaan doen. Aan de hand van zijn onderzoek kan in de toekomst een bestaand bewegingswerk op een meer praktische en realistische manier benaderd worden, waarbij instandhouding aantoonbaar een veilige optie is.”

Machinerichtlijn

Juist vanwege die bewegende component valt een beweegbare brug tegenwoordig ook onder de machinerichtlijn, terwijl ze daar vele decennia geleden niet op zijn ontworpen. “De machinerichtlijn is initieel bedacht voor de industrie en beschrijft veiligheidscriteria waaraan machines in een afgesloten productiefabriek dienen te voldoen”, zegt Sander Jussen, projectingenieur bij Antea Group. “Bij beweegbare bruggen gaat het om ‘machines’ in een dynamische omgeving, waar fietsers, voetgangers en auto’s overheen rijden, en schepen onderdoor varen. Dat maakt dat de interpretatie van de machinerichtlijn steeds maatwerk is. Wij zijn thuis in het inventariseren van de risico’s om van daaruit op een pragmatische en kostenefficiënte manier maatregelen te treffen die die de veiligheid van het object waarborgen.”

CE-markering

Nieuwe beweegbare bruggen worden ontworpen en gebouwd met een CE-certificering, zegt Jan. “Want de aannemer die de brug bouwt, is de fabrikant. Maar voor een bestaande brug die 50 jaar geleden is gebouwd is dat lastiger. De verantwoordelijkheid voor een veilig functioneren en het in kaart brengen daarvan, ligt bij de beheerder van het object. De kracht van Antea Group is dat we alle disciplines in huis hebben. Niet alleen inspecteurs, maar ook civiele ingenieurs, werktuigbouwkundigen, CE-adviseurs en elektrotechneuten, kortom, mensen die vaardig zijn op dynamische constructies. We weten waar we het over hebben. Op die manier zijn we in staat om bestaande beweegbare bruggen te conformeren aan de huidige stand der techniek en ervoor te zorgen dat ze voorzien worden van een CE-markering.”

Periodiek onderhoud zeven bruggen Merwedekanaal

Een actueel voorbeeld van zo’n aanpak vormt het periodiek onderhoud aan zeven beweegbare bruggen in het Merwedekanaal, waar Antea Group in een bouwteamverband is ingeschakeld door de provincie Zuid-Holland. “Het gaat om zes elektromechanisch aangedreven bruggen en één hydraulisch aangedreven brug. Eén exemplaar is een monumentale draaibrug uit de 19e eeuw, de overige kunstwerken zijn in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw gebouwd. Het doel is om ze op te waarderen, zodat ze CE-gemarkeerd worden en bovendien de komende vijftien jaar onderhoudsvrij zijn”, legt Sander uit. “Iedere brug is maatwerk en wordt in zes weken volledig gerenoveerd. Afhankelijk van de situatie wordt het motorvermogen opgewaardeerd, de elektrische installatie vernieuwd en krijgt de reminstallatie een upgrade om aan de hogere veiligheidsstandaard te voldoen.”

“Ook bij de bruggen in het Merwedekanaal conformeren we alle bruggen aan de vigerende normen. Door de bewegingswerken slim te beschouwen kunnen we ze op een constructief veilige manier behouden. Tandwielkasten en aandrijflijnen zijn over het algemeen grote kostenposten. Als je die niet hoeft te vernieuwen, wordt aanzienlijk op maatschappelijke kosten bespaard. En het is bovendien ook een veel duurzamere keuze”, stelt Sander terecht. 

Getriggerd door dit onderwerp? Beluister dan zeker ook onze podcastserie ‘de wereld van beweegbare bruggen’.