Twee jaar geleden reikte toenmalig Minister van Infrastructuur en Waterstaat Mark Harbers de InfraTech Innovatieprijs uit. Hij haalde toen Albert Einstein aan die ooit zei dat ‘logica je van A naar B brengt, maar verbeelding je overal kan brengen’. Volgens Harbers bewijst juist de InfraTech Innovatieprijs iedere twee jaar opnieuw dat het altijd slimmer en beter kan. En zo is het ook voor de editie van 2025. Hier volgt een sneakpreview.
Net als tijdens de voorgaande edities is de InfraTech Innovatieprijs 2025 opgedeeld in drie categorieën: productinnovatie, procesinnovatie en duurzame vormen van samenwerken. De jury ontving dit jaar bijna vijftig inzendingen verspreid over de drie categorieën.
Wat opvalt in de categorie duurzame samenwerking is dat een groot deel van de ingestuurde innovaties over hergebruik van materialen gaat. De circulaire bouweconomie krijgt daarmee een boost.
De Asphalt Recycling Train (ART) van Dura Vermeer, Art-E, provincie Gelderland en Rijkswaterstaat recyclet oud asfalt direct op locatie. De ART is een serie onderhoudsmachines die achter elkaar in een treintje over een beschadigd wegdek rijden en een mooie, gladde, nieuwe deklaag achterlaten. De eerste machines (pre-heaters) verwarmen het wegdek zodat het asfalt loskomt. Vervolgens komt er een remixer die het asfalt loswoelt en opeet, verwerkt en opnieuw aanbrengt op het wegdek. Tot slot komt er een wals die het wegdek weer glad maakt.
BAM Infra stuurde DuSpot in. Dat is een matchingstool voor overheden en aannemers. Ze matchen vraag en aanbod van vrijkomende bouwmaterialen in verschillende fases van een project met elkaar. Op die manier moet het makkelijker worden om nog goed bruikbare bouwmaterialen op een andere plek her te gebruiken.
En in de Buyer Group Grondstromen ontwikkelen publieke opdrachtgevers (Rijkswaterstaat, gemeenten, provincies en waterschappen) een gezamenlijke marktvisie en inkoopstrategie voor het circulair aan- en afvoeren van grond. De Buyer Group Grondstromen heeft als doel om de transitie naar hoogwaardig gebruik van grond in projecten van aanbestedende diensten te versnellen. Dit kan door de fysische, chemische en biologische eigenschappen en waarden van grond centraal te stellen.
Binnen de categorie Procesinnovatie valt op hoe data en automatisering een steeds prominentere rol krijgen binnen het onderhoud en beheer van zowel boven- als ondergrondse infrastructuur. Zo heeft Rijkswaterstaat ondertussen een aantal succesvolle pilots afgerond met datagedreven assetmanagement. Datagedreven assetmanagement geeft Rijkswaterstaat de kans om de toestand en levensduur van het areaal beter in beeld te krijgen, anders te kunnen sturen, het onderhoud voorspelbaar te krijgen en daarmee betaalbaarder te worden. Het Programma Datagedreven Assetmanagement van Rijkswaterstaat zorgt ervoor dat deze manier van werken succesvol wordt geïntroduceerd. Bij natte kunstwerken, beweegbare bruggen en tunnels is in een aantal pilots ervaring opgedaan, waarbij het beheer en onderhoud met behulp van actuele data, artificial intelligence en dashboarding op landelijk en regionaal niveau is getest. De kernvraag hierbij was: ‘werkt het?’.
De volgende periode staat de ‘uniformeringsfase’ centraal. In deze fase creëert Rijkswaterstaat de organisatorische, procesmatige en technische randvoorwaarden om datagedreven assetmanagement binnen de hele organisatie bij natte kunstwerken, beweegbare bruggen en tunnels te doen. De kernvraag in deze fase is: ‘hoe werken we als Rijkswaterstaat ermee?’
Antea Groep gaat nog een stap verder en automatiseert zelfs het ontwerp van spoortrajecten. RailDesign Pro is een tool die 3D-modellen voor de bovenbouwconstructie ontwerpt voor zowel nieuwbouw als renovatie van spoortrajecten en opstalterreinen, ongeacht of het om enkele of meerdere sporen gaat. Op basis van een alignementslijn genereert de RailDesign Pro een 3D-model in Civil3D. De tool ‘leest’ deze lijn en herkent vervolgens welke spoorconstructie bij welke alignementsgedeelten moet worden gegenereerd. De ontwerpen die de tool genereert, vallen binnen de kaders van de ontwerpvoorschriften van ProRail. Ontwerpers hebben wel de ruimte om in het ontwerp nog eigen aanvullende keuzes te maken.
De innovatie ‘In Control’ van Allinq biedt een oplossing voor onze steeds drukkere ondergrondse infra. Allinq introduceert een oplossing, die nauwkeurig vastlegt waar en op welke diepte leidingen gelegd zijn. De graafploeg scant eenvoudig de omgeving waar de kabel is gelegd met een mobiele telefoon of tablet. De data wordt vervolgens verwerkt in een 3D-platform, oftewel een driedimensionale landkaart. Deze digitale meetoplossing biedt een schat aan informatie. Door de geul digitaal in te meten is precies bekend waar de kabels liggen en op welke diepte. De applicatie maakt gebruik van een tablet, uitgerust met LiDAR-technologie. Hiermee wordt een driedimensionale puntenwolk gecreëerd, waardoor nauwkeurige dieptemetingen en exacte locatiebepaling mogelijk zijn. Bijvoorbeeld graafteams kunnen afbeeldingen toevoegen aan de puntenwolk en waardevolle visuele informatie vastleggen. De applicatie slaat deze informatie op, die vervolgens kan worden gebruikt voor analyse en rapportage.
Traditiegetrouw kent de categorie Productinnovatie van de InfraTech Innovatieprijs de meeste inzendingen. Deze innovaties omvatten uiteenlopende oplossingen zoals geavanceerde technologieën voor waterbeheer, duurzame bouwmaterialen, inspectietools voor infrastructuur en softwareoplossingen voor projectmanagement en aanbestedingen. Elke innovatie richt zich op het verbeteren van duurzaamheid, efficiëntie en veiligheid binnen de infrastructuursector, zoals innovatieve waterafvoersystemen, circulaire materialen, geavanceerde inspectietools, en nieuwe technieken voor energiebeheer. De projecten variëren van AR-applicaties en modulaire bouwsystemen tot milieuvriendelijke stabilisatietechnologie en datagedreven oplossingen voor dijkveiligheid. De rode draad in de innovaties voor 2025 ligt op duurzaamheid, circulair gebruik van materialen en het verbeteren van efficiëntie en veiligheid in infrastructuurprojecten. Ze delen een gemeenschappelijke visie op het verminderen van de ecologische voetafdruk en het creëren van slimme infrastructuuroplossingen die bijdragen aan een duurzamer beheer van publieke middelen. We lichten er enkele opvallende innovaties uit die kunnen bijdragen aan het oplossen van actuele uitdagingen zoals de netcongestie, onderhoud van lokale wegen, klimaatadaptatie, herstel van biodiversiteit en circulaire bouwmaterialen.
Met slimme prefab liggers halveert Mobriq de bouwtijd voor funderingen van hoogspanningsstations. Het modulaire systeem Mobriq is een revolutionaire manier die snelheid en kwaliteit combineert bij schakelvelden van alle soorten energiestations (110kV, 150kV, 220kV en 380kV). Het systeem is ontwikkeld en met succes toegepast door Mobilis bij TenneT in 380 kV hoogspanningsstation in Tilburg, 220 kV Zevenhuizen en Bleiswijk en 110 kV in Eibergen.
XenoBike is een innovatieve oplossing van het Belgische bedrijf XenomatiX, speciaal ontwikkeld voor het inspecteren van fietspaden. Het gaat om een vierwielige elektrische fiets, uitgerust met de XenoTrack LiDAR-technologie en een compleet 6D-scanpakket. Deze technologie is ontworpen om de staat van fietspaden te beoordelen, mogelijke gevaren zoals scheuren, gaten en hobbels te identificeren, en zo bij te dragen aan kosteneffectief onderhoud. XenoBike maakt gebruik van LiDAR om een gedetailleerd 3D-model van het fietspad te maken, dat vervolgens wordt gebruikt om onderhoudsbehoeften en veiligheidsmaatregelen in kaart te brengen. Het compacte formaat van de XenoBike maakt het mogelijk om moeilijk bereikbare gebieden te inspecteren die voor grotere voertuigen ontoegankelijk zijn, zoals smalle steegjes of recreatieve paden. Dit draagt bij aan het waarborgen van de veiligheid en het comfort van fietsers, aangezien alle potentiële obstakels zoals boomwortels, verzakkingen en andere gebreken worden gedetecteerd en nauwkeurig gelokaliseerd. De verzamelde gegevens kunnen eenvoudig worden geïntegreerd in Pavement Management Systems (PMS) en Geographic Information Systems (GIS), wat de planning en het onderhoud van fietspaden vergemakkelijkt.
Dijkbekleding op rol, zoals Naue Bentofix, is een innovatieve oplossing die bestaat uit geosynthetische kleiliners (GCL’s) die eenvoudig uitgerold kunnen worden voor snelle installatie. Bentofix bevat een laag van hoogzwelbare natrium-bentonietklei tussen twee geotextiele lagen, wat zorgt voor een duurzame, zelfsluitende afdichting. Deze technologie biedt een effectieve bescherming tegen erosie en zorgt voor stabiliteit van dijken door waterdoorlatendheid te verminderen en de structurele sterkte te verhogen.
Vlas is een materiaal dat we al duizenden jaren gebruiken, in de vorm van kleding, zakken, en touwen voor schepen. Onlangs is dit oude materiaal ‘herontdekt’, en zou het wel eens het bouwmateriaal van de toekomst kunnen worden. Het door de Technische Universiteit Eindhoven geleide EU-project ‘Smart Circular Bridge’ onderkent dit potentieel door drie stadsbruggen te bouwen van een biocomposietmateriaal dat bestaat uit vlas en een speciale biohars. Dit materiaal is licht en zeer stabiel, met eigenschappen vergelijkbaar met aluminium of licht staal.
Het project ‘Smart Circular Bridge’ is een consortium van vijftien partners onder leiding van de Technische Universiteit Eindhoven. Het projectteam bestaat uit vijf universiteiten, zeven innovatieve bedrijven en drie gemeenten.
De eerste brug werd in 2022 geplaatst op de internationale tuinbouwtentoonstelling Floriade in Almere. Twee andere ‘Smart Circular Bridges’ voor voetgangers en fietsers zijn gebouwd in Ulm- (Duitsland), en Bergen op Zoom, respectievelijk in 2022 en in 2023. Door de intensieve samenwerking tussen wetenschap, bedrijfsleven en lokale overheden kwamen een veelheid aan innovaties op gang.
Bij veel plassen, meren, vaarten en singels ontbreekt het aan structuur in het water; ze zijn vrijwel kaal. Jonge vissen vinden in deze wateren vaak weinig bescherming en vormen zo een makkelijke prooi voor roofvissen en aalscholvers. Om de visstand in deze wateren te verbeteren zijn vissenbossen een prima oplossing. Het vissenbos is een specialiteit van Van Aalsburg en bestaat uit een dubbele palenrij die is opgevuld met wilgentakken. Ook kan het vissenbos worden opgebouwd met een raster van wilgentakken, aan elkaar geknoopt met openingen van enkele cm tot bijvoorbeeld 40 cm. Een vissenbos kan worden toegepast in waterdiepte van 50 tot 300 cm diep. Tussen die takken ontstaan holtes waarin vis zich kan verschuilen. Kleine holtes bieden vooral beschutting voor jonge vissen, terwijl grotere vissen zich beter tussen dikkere takken en in grotere holtes kan verschuilen. Vissen vinden in en rondom vissenbossen veel voedsel. Verder dienen de bossen als paaigebied.
De jury van de InfraTech Innovatieprijs, bestaande uit Arno Visser (voorzitter van de jury en van Koninklijke Bouwend Nederland), Joop Polfliet (directeur Openbare Werken Stadsbeheer, Gemeente Rotterdam), Diana Beuting (hoofdingenieur-directeur (HID), Rijkswaterstaat), Marcel Hertogh (hoogleraar TU Delft en Erasmus Universiteit Rotterdam), ir. D’tasha Demmerer (projectingenieur waterbouwkundige constructies, Witteveen+Bos en bestuurslid Jong NLingenieurs) en Doekle Terpstra (voorzitter Techniek Nederland), buigt zich in de komende weken over alle inzendingen en besluit vervolgens welke negen innovaties (drie per categorie) in december een presentatie mogen geven. Op 15 januari 2025 worden de winnaars bekendgemaakt door de minister van Infrastructuur en Waterstaat, Barry Madlener. Hij deelt vanaf 11 uur de prijzen uit in het paviljoen van Rijkswaterstaat.
Met ruim 450 exposanten en meer dan 200 kennissessies biedt InfraTech 2025 volop netwerkmogelijkheden en inspiratie. Registreer nu voor gratis toegang via www.infratech.nl