Toetsmethodiek versnelt adoptie van circulair staal in de infrastructuur

In de infrastructuur wordt nog te vaak gegrepen naar nieuw staal. Zonde, want er zijn mogelijkheden genoeg om profielstaal een tweede leven te geven, ook in de infrastructuur. Voorwaarde is wel dat je snel kunt vaststellen of gebruikt staal voldoet, zonder allerlei dure onderzoeken en analyses te moeten uitvoeren. Van Heteren is hierop ingesprongen en heeft samen met Rijkswaterstaat, CROW en Adviesbureau Heurter de Toetsmethodiek Circulair Staal (TCS) ontwikkeld, die gratis ter beschikking is gesteld door het CROW via duurzaamgww.nl.

Het idee voor de TCS is ontstaan bij het project Rivierhout van Rijkswaterstaat, begint Bart Boksebeld, directeur van Van Heteren. “Onderdeel van het project was om tussen Deventer en Doesburg op elf locaties in de IJssel 74 dode bomen aan te brengen. Deze bomen bevorderen de biodiversiteit. De bomen vormen als het ware een koraal voor ongewervelde diertjes. Vissen gebruiken de takken en de wortels van de boom om te schuilen, te paaien en voedsel te verzamelen. Aan het project was de ‘Challenge Zero Emission’ gekoppeld om het project emissievrij uit te gaan voeren. Wij zijn vervolgens als Van Heteren met het team van Rijkswaterstaat gaan brainstormen over de mogelijkheden. In die sessies hebben we aangegeven dat er nog ontzettend veel laaghangend fruit is op het gebied van duurzaamheid en circulariteit bij projecten, en we beter eerst hier op kunnen focussen, voordat we de exotische kant opgaan.”

Landelijke uitrol

In het kader van laaghangend fruit heeft Van Heteren het gebruik van circulaire staalprofielen als verankering voor de bomen voorgesteld. “Het grote probleem vormde echter het contract. Het standaardcontract van Rijkswaterstaat en vele andere opdrachtgevers staat het toepassen van hergebruikt staal in de weg”, zegt Bart. “We moeten dus naar een methodiek toe, waarbij we voor lichte staalconstructies hergebruikte staalprofielen op een eenvoudige wijze kunnen beproeven. Het toepassen van circulair staal is namelijk goed mogelijk, alleen waren tot voor kort de kosten voor onderzoek hoger dan het kopen van nieuw staal. Er moest dus een methodiek komen waarbij je in 5 minuten kunt vaststellen of een stuk profielstaal, zonder laboratoriumproeven, voor hergebruik in aanmerking komt. Dat kunnen we zelf doen of samen met Rijkswaterstaat, maar we hebben gemeend om het nóg breder te trekken. Zodoende is ook het CROW aangesloten met als doelstelling om tot een werkende methodiek te komen die landelijk wordt uitgerold. Tot slot hebben we extra kennis op het gebied van staal bijgeschakeld via Adviesbureau Heurter. Samen zijn we van start gegaan met de ontwikkeling van de TCS.” De focus lag op de toepassing van profielstaal voor lichte constructies binnen de gevolgklasse CC1 en een ontwerplevensduur van maximaal 50 jaar.  

Paar minuten

De beoordeling van profielstaal vindt plaats in Excel, geprogrammeerd via een zogeheten slim flow-schema met drie stappen. “In de eerste stap wordt op basis van de gevolgklasse, executieklasse en ontwerplevensduur vastgesteld of de TCS geschikt is als toetsmethodiek voor circulair staal binnen een project. Is dat het geval dan geeft TCS een groen stoplicht weer”, zegt Rob Bollen, constructeur bij Van Heteren. “Is dat niet het geval, dan word je doorverwezen naar de NTA8713:2023 voor verder onderzoek. Is de TCS wél geschikt, dan toets je in een paar minuten tijd of het voorhanden zijnde profielstaal toepasbaar is in het beoogde project. Dat doe je door de ingevoerde ontwerpkenmerken van het benodigde staal te toetsen aan de parameters van het profielstaal waarvan je de geschiktheid wil vaststellen. Ook hier werken we met een stoplichtmethodiek.” Behalve het aantoonbaar maken dat het profielstaal voldoet aan de functionele eisen, maakt de toetsmethodiek ook inzichtelijk hoe de keuze voor circulair profielstaal bijdraagt aan de reductie van emissies, uitgedrukt in de Milieukostenindicator (MKI).  

Eyeopener

De TCS is volgens Bart op meerdere pilotprojecten beproefd en inmiddels is de methodiek door CROW op de website duurzaamgww.nl geplaatst en daarmee landelijk beschikbaar. “Nu zijn Rijkswaterstaat en andere opdrachtgevers aan zet om in contracten de mogelijkheden voor circulaire toepassingen voor de gevolgklasse cc1 op te nemen en aantoonbaar te maken met de TCS.” Mattijs Erberveld, innovatie-adviseur bij Rijkswaterstaat: “Als Rijkswaterstaat hebben we de ambitie om circulair te werken. Standaard contracteisen staan het toepassen van circulair staal vaak in de weg. Ze zijn veelal geënt op nieuw materiaal, mede vanwege de betrouwbaarheid en veiligheid, maar daar komt met circulariteit een nieuwe doelstelling bij. Wat dat betreft was de TCS ook een eyeopener voor ons en biedt het opdrachtnemers de ruimte voor een circulair en veilig alternatief.” Bart tot besluit: “Als Van Heteren passen we circulair staal al vele jaren toe. Dankzij de TCS zal dat alleen maar toenemen, met name voor verankeringen, steigers, aanmeervoorzieningen en bruggen binnen de gevolgklasse CC1.”