Platform over civiele techniek, ondergrondse infra, energie, bouwmaterieel & bouwmachines
De Nieuwe Mark stroomt weer door de binnenstad van Breda. De oevers van de stadsrivier bestaan uit natuurvriendelijke kades en er ligt een nieuwe Tolbrug die voetgangers en fietsers over het water leidt. Hoofdaannemer FL BV (onderdeel van de Reyrink Groep) leverde het werk in juni 2025 op, na een uitvoering in drie fasen sinds 2022. Het project combineerde civiele techniek op Champions League-niveau met stadslogistiek, natuur-inclusief bouwen en een voortdurend veranderende scope. Een verhaal over hoe FL BV in hartje Breda een stadsrivier terugbracht – met groene kades, een nieuwe Tolbrug en een bouwteam dat onder hoge druk het verschil maakte.
“We begonnen net en toen schoten de prijzen door de oorlog in Oekraïne omhoog. Dat vroeg direct om volwassen overleg met de opdrachtgever”, zo trapt Gert van Dieren, directeur projecten bij FL BV het gesprek af. “Daarbovenop veranderden tijdens de bouw veel technische details. Het vroeg maximale flexibiliteit van iedereen in het bouwteam.”
De nieuwe watergang is dan ook veel meer dan een cosmetische ingreep, maar een gecompliceerd civiel werk dat is gefaseerd aangelegd in een bouwkuip van circa 2.800 m², inclusief onderwaterbetonvloer van 60 centimeter dik. Er ging 2.125 m³ betonmortel en 2.170 ton grind in, met 1.500 m³ droog grondverzet en 11.500 m³ nat baggerwerk. Voor de kuip werden onder meer 120 meter damwand, een stempelraam tot 18 meter lengte en 85 schroefinjectiepalen toegepast. Tijdens de werkzaamheden legde FL ook een tijdelijke voetgangersbrug van 15 meter aan om de binnenstad bereikbaar te houden. “Werken op een halve meter van monumentale panden, met winkelend publiek om je heen en een strak venster voor hinder: dat is echt millimeterwerk”, aldus Van Dieren.
Een opvallend onderdeel is de natuurinclusieve kade (GreenQuays): kademuren die plaats bieden aan bomen, muurplanten en mossen. De gemeente bracht met kennispartners de randvoorwaarden in kaart; FL vertaalde die naar maakbare details, volgordes en gereedschap. Zo ontwikkelde de aannemer zelf een materieelstuk om het substraat tussen het beton en het metselwerk gecontroleerd aan te brengen; cruciaal voor het wortelvolume en de vochtbalans achter de zichtwand.
Tijn Boons, werkvoorbereider bij FL BV: “Op papier ziet zo’n kade er logisch uit, maar je leert pas echt als je de spouw, het substraat en de waterhuishouding ter plekke moet laten kloppen. We hebben iteratief gedetailleerd, getest en bijgesteld; altijd met de veiligheid en het monumentale karakter van de binnenstad in het vizier.”
De kadeconstructie omvatte 455 meter in-het-werk gestorte wanden tot 3 meter hoog, een 400 m² betondek op palen, en een forse metselopgave: 1.550 m² verticaal metselwerk (circa 233.000 stenen) plus 710 m² horizontaal metselwerk (circa 58.000 stenen).
Het straatwerk bestond uit 1.700 m² asfalt, 2.800 m² straatbaksteen en 1.700 m² natuursteen.
De nieuwe Tolbrug was technisch en organisatorisch het lastigste onderdeel. Het ontwerp en de uitvoering zijn in bouwteam met gemeente Breda en Ingenieursbureau Rotterdam uitgewerkt, omdat het werk letterlijk op een halve meter van een monument moest plaatsvinden, in een bodem vol fundatieresten van oude bruggen (metselwerk, natuursteen). Trillingsarm slopen en funderen was randvoorwaarde.
Van Dieren: “Zó dicht langs monumenten bouwen en ondertussen een brug inhijsen: dan wil je vooraf elk detail doorgronden en in het werk toch alert blijven. Het bouwteam gaf ons de ruimte om slimme, trillingsarme methodes te kiezen.”
Voor Boons was De Nieuwe Mark zijn vuurdoop. “Ik kwam net van mijn opleiding en kreeg meteen een werk als dit. Dat klinkt heftig, maar het vertrouwen werkte motiverend. Je groeit hard als je vanaf dag één moet schakelen met ontwerpers, omwonenden, leveranciers en de uitvoeringsploeg.” Hij noemt de combinatie van stadse omgevingsveiligheid, logistiek (krappe vensters, omleidingen), veranderende details en het borgen van kwaliteit bij nieuwe oplossingen als zijn belangrijkste leerschool.
“Je leert dat goede werkvoorbereiding geen eenmalig document is, maar een doorlopend proces”, zegt Boons. “Zeker met natuur-inclusieve kades: detail, volgorde, materiaal, monitoring; het grijpt allemaal in elkaar.”
De uitvoering verliep in drie duidelijke fases met per fase eigen omgevingsmaatregelen en omleidingen. Van Dieren: “De sleutel was vertrouwen. In plaats van juridisch te verkrampen als er iets wijzigde, gingen we met de gemeente om tafel en zochten we naar een maakbare variant die voldeed aan de ambities.”
Het project haakt aan bij het GreenQuays-programma van de gemeente, waarin onderzoek van overheid, waterschap, universiteiten en natuurorganisaties is vertaald naar uitvoerbare kade-concepten. FL droeg bij met detailontwerp, werkvolgorde en praktische tooling (het substraat-apparaat) om de onderzoeksresultaten in de praktijk te brengen.
Techniek in key facts:
– Trillingsarme sloop van het bestaande brugdek: 50 centimeter dikke betonvloer met 15 stuks stalen HEB500-liggers.
– Nieuwe landhoofden: 2 boorpalenwanden met in totaal 32 palen Ø800 mm (lengtes afwisselend 6 en 14 meter), aangevuld met 4 stuks HEM360 en 11 stuks HEB400 als wapening en 6 SI-ankers per landhoofd.
– Landhoofden kregen een betonsloof van 1,0 × 1,5 meter en wanden van 4,5 meter hoog; gefaseerd gebouwd.
– Brugdek: geprefabriceerd staal, circa 14 ton.
– Circulair detail: toepassing van metselstenen waarmee 24.190 kg materiaal werd hergebruikt.
“We hebben er uiteindelijk geld op moeten toeleggen”, zegt Van Dieren nuchter. “Maar als je vandaag langs de kade loopt, zie je waarom we in dit vak zitten. De rivier is terug, de stad heeft er kwaliteit bij, en wij hebben samen iets neergezet waar iedereen trots op kan zijn.”
Die trots is niet alleen emotioneel. De Nieuwe Mark leverde concrete lessen op: vroegtijdig in bouwteam, iteratief detailleren bij innovatieve elementen (zoals de groene kade), realistische stadslogistiek, en heldere beslisroutes als de scope wijzigt. Van Dieren: “Als er een vervolgfase komt, schrijven we graag in; met een nog scherper plan op trillingsbeheersing, monitoring en prefab waar het kan.”
“De Nieuwe Mark laat zien dat innovatief én maakbaar geen tegenstelling is”, besluit Van Dieren. “Als je elkaars belangen kent en het gesprek open houdt, kun je zelfs in de meest gevoelige binnenstadssituatie een rivier terugbrengen.”
Louwers Mediagroep
Schatbeurderlaan 6
6002 ED Weert
© 1987 - 2025 Louwersmediagroep.
