De Natuurladder: stap voor stap natuurvriendelijker werken

InfraTech Innovatieprijs 2025 – categorie Procesinnovatie

De Natuurladder, een initiatief van Dura Vermeer en Heijmans, is winnaar van de InfraTech Innovatieprijs 2025 in de categorie procesinnovatie. Het concept is ‘verpakt’ in een innovatieve webapplicatie die bedrijven ondersteunt om stap voor stap natuurvriendelijker te werken, en de natuur beter achter te laten dan je het aantrof bij de start van een bouwproject. De eerste successen zijn inmiddels al geboekt. 

Sturen op thema’s als biodiversiteit en klimaatbestendigheid in projecten is veel lastiger dan sturen op emissies, begint Jeroen Demmer, ecoloog bij Dura Vermeer. Hij stond samen met Léon Dielen, programmaleider Water bij Heijmans, aan de basis van de Natuurladder. “In eerste instantie dachten we aan de ontwikkeling van een soort menukaart met maatregelen, maar dat bleek te locatie- en contractafhankelijk. Zodoende is het idee ontstaan om, geïnspireerd op de Veiligheidsladder, een gedragsverandering teweeg te brengen. We blijven dus volledig weg van de inhoud. Met de Natuurladder bieden we handvatten om klimaatadaptatie, biodiversiteit en bodem- en waterkwaliteit in projecten en vooral in projectorganisaties in te bedden.”

Sector verder brengen

Al vanaf de lancering van de Natuurladder was de insteek om een tool te ontwikkelen die breed gedragen wordt. Léon: “Het thema ligt bij bouwbedrijven niet zo gevoelig dat de kaarten angstvallig tegen de borst gehouden moeten worden.” Jeroen vult aan: “Het onderwerp leent er zich ook uitstekend voor. Als we naar iets nieuws moeten, omdat de huidige doelstellingen niet toereikend zijn, dan is het zaak om te kijken naar een middel dat de hele sector verder kan brengen. Op die manier zijn we aan de slag gegaan en dat heeft uiteindelijk geleid tot de webapplicatie die er nu ligt en voor iedereen beschikbaar is via Stichting Deltaplan Biodiversiteitsherstel. De applicatie kan naar eigen inzicht worden toegepast en is zo opgezet dat de mogelijkheid bestaat om er een eigen draai aan te geven of eigen instrumenten aan toe te voegen. Neemt niet weg dat de basis voor iedereen gelijk is.” 

Gedragsverandering 

De Natuurladder helpt om voorstellen te doen voor gedragsverandering in projectorganisaties. “In vijf minuten tijd weet je waar je staat op de ladder”, zegt Léon. “De volgende stap is om maatregelen te bedenken waarmee je groeit in volwassenheid. Zowel bij Heijmans als bij Dura Vermeer beleven we enorm veel succes met het toepassen van de Natuurladder. We zien dat het wordt gedragen. Een mooi voorbeeld daarvan is de reconstructie van knooppunt De Nieuwe Meer in de A10, een project van TriAX, bestaande uit Dura Vermeer, Heijmans en BESIX. Het toepassen van de Natuurladder heeft enerzijds geresulteerd in maatregelen die ervoor zorgen dat het organisatorisch bewaakt en vastgelegd wordt. Anderzijds is er een kansenscan uitgevoerd die kijkt naar concrete maatregelen voor het stimuleren van biodiversiteit en klimaatadaptatie. En die maatregelen kosten geld, veel geld. Het budget van de opdrachtgever bleek niet toereikend, maar we hebben als combinatie de keuze gemaakt om de maatregelen toch uit te voeren en deze zelf te financieren.”

Volgens beide heren moet de Natuurladder vooral gezien worden als een gespreksstarter in projectteams. “Als je met elkaar het gesprek aangaat over deze belangrijke thema’s, kom je gezamenlijk tot mooie inzichten. Het winnen van de InfraTech Innovatieprijs is voor ons dan ook een stukje erkenning en laat zien dat er draagvlak is om met dit soort thema’s aan de slag te gaan. Kleine veranderingen in werkprocessen kunnen een grote impact kunnen hebben op natuur en milieu.”