Geluid, eenmerkwaardig gegeven

Zelfs elektrische machines kunnen schadelijk zijn

Bouwmachines produceren geluid. Zij bepalen vaak in hoge mate de geluidsbelasting voor gebruikers en omgeving. Daarom zijn er voor machines richtlijnen vastgesteld voor de geluidsproductie, het gewaarborgd geluidsvermogensniveau. Aboma Inspections is in Nederland de enige door de overheid aangewezen instantie die deze geluidsmetingen mag uitvoeren en wijst erop dat geluid een merkwaardig gegeven is. Een machine die fijn in het gehoor ligt, bijvoorbeeld een elektrisch materieelstuk, hoeft per definitie niet minder geluidsdruk te produceren en kan alsnog schadelijk zijn voor gebruiker en omgeving.

Bij het op de markt zetten van een bouwmachine is de fabrikant verplicht om het gewaarborgd geluidsvermogensniveau te laten meten, begint Bas van Gruijthuijsen, algemeen manager Aboma Inspections. “Op onze locatie op het bouw- en infrapark in Harderwijk hebben wij alle apparatuur en voorzieningen om het geluidsvermogensniveau volgens de laatste richtlijnen te meten. Dat doen wij dan ook met enige regelmaat voor menig fabrikant en incidenteel voor een gebruiker. Want, ook als je bijvoorbeeld een machine van buiten de Europese Unie importeert, moet je aan de richtlijn voldoen. En datzelfde geldt voor het ombouwen van een machine van fossiel naar elektrisch.”

Sluipmoordenaar

Een groot misverstand is volgens Rudo Smits, coördinator van geluidsmetingen binnen Aboma Inspections, dat elektrisch materieel stil is. “Als we gaan meten ligt het gewaarborgd geluidsvermogensniveau niet per definitie stukken lager dan bij een vergelijkbaar exemplaar op diesel. De hoge en lage tonen kunnen net zo schadelijk zijn. Ook al neem je die als persoon minder goed waar. Het wordt ook wel de sluipmoordenaar genoemd. Dat besef ontbreekt soms zelfs bij fabrikanten, dus maar goed dat de wet- en regelgeving daar paal en perk aan stelt.” Van Gruijthuijsen vult aan: “Het gewaarborgd geluidsvermogensniveau heeft niet alleen betrekking op diegene die de machine bedient, maar zegt ook iets over de mensen die zich in de directe nabijheid van de machine bevinden. De metingen worden daarom op meerdere posities tegelijk uitgevoerd in een straal van 4, 10 of 16 meter rond de machine.”

Aangepaste richtlijnen

In principe wordt er altijd in een halve bolvorm rond de machine gemeten. Sinds 22 mei jongstleden zijn de richtlijnen aangepast, waardoor de meetvoorschriften zijn veranderd. Voor de stillere machines kan er ook gebruik worden gemaakt van een rechthoekopstelling voor de microfoonposities. Smits: “Het geluidsniveau van bijvoorbeeld aggregaten en waterpompen wordt gemeten in een rechthoekopstelling op een afstand van 1 meter van de machine. De resultaten van elke meting worden verwerkt en publiceren we in een rapport. Op basis van de resultaten van de metingen en de meetonzekerheden geven we een certificaat af van het gewaarborgd geluidsvermogensniveau, mits de machine aan alle richtlijnen voldoet. Fabrikanten van machines hebben de verplichting om na te gaan of hun machine voldoet. Eventuele wijzigingen aan de machine, zoals de keuze voor een andere fan of toerental, kunnen ook invloed hebben op het gewaarborgd geluidsvermogensniveau.”