Zes megapompen voor gloednieuw gemaal op de Afsluitdijk

Spannendste moment en ultieme test

In mei dit jaar zijn de zes gigantische pompen van het gemaal bij Den Oever geplaatst. Dit gemaal is onderdeel van de versterkings- en vernieuwingswerkzaamheden die in opdracht van Rijkswaterstaat worden uitgevoerd. Een hele operatie gezien de afmetingen van de pompen: 11,5 meter hoog en bijna 5 meter doorsnee. Voor Flowserve, verantwoordelijk voor het ontwerp en bouw, was dit het spannendste moment tot nu toe in het gehele traject. Want, zo zegt projectleider Bert Waterink: “Het plaatsen van de pompen was de ultieme test of we konden waarmaken wat we beloofd hadden.”

De plaatsing van de pompen in mei ging wat Bert betreft ‘wonderbaarlijk’ soepel. “We hebben met bouwconsortium Levvel (BAM, Van Oord, Rebel en Invesis) en Mammoet (bedrijf dat gespecialiseerd is in het hijsen en transporteren van zware voorwerpen) veel tijd gestoken in de voorbereidingen, met name voor het inhijsen van de pompen, de motoren, de koppelingen en alles wat er mee samenhangt. Want om de pompen te kunnen plaatsen, was er maar 8 millimeter speling rondom. En dat voor pompen met zo’n 90 ton gewicht per stuk. Dit moest dan ook met uiterste precisie gebeuren. De voorbereiding heeft zijn vruchten afgeworpen, want in drie weken tijd hebben we alle zes de pompen op hun plek kunnen zetten. Voor ons een speciaal moment als je bedenkt dat we jaren bezig zijn geweest met de opdracht voor de daadwerkelijke plaatsing van de pompen.”

Visveilig

Met maar liefst zes pompen van 11,5 meter hoog is het gemaal van Den Oever één van de grootste gemalen in Europa. Voor Flowserve, verantwoordelijk voor de ontwikkeling en productie van de pompen, zijn het niet alleen de grootste verticale pompen die ze tot nu toe gemaakt hebben, maar tevens de grootste visvriendelijke pompen. Een oplossing met toekomstperspectief volgens Jan Vervoort, sales engineer: “Voor nagenoeg alle bestaande pomptypes voor gemalen heeft Flowserve een visvriendelijke oplossing ontworpen. Bovendien zijn veel gemalen in de basis dusdanig goed dat ombouw van bestaande pompen naar een visvriendelijk ontwerp volstaat om ze toekomstbestendig te maken. Met het oog op duurzaamheid en het beperken van investeringskosten een zeer interessante optie voor waterschappen.”

Omvang heeft consequenties

De omvang van het project maakte het een behoorlijke uitdaging voor de engineers van Flowserve en hun collega’s die de pompen hebben geassembleerd. “Door de omvang, een totale diameter van bijna 5 meter en een hoogte van 11,5 meter, volstaat het basisontwerp van onze reguliere pompen niet”, vertelt Bert. “Deze pompen zijn wel drie keer groter dan we toe nu toe hebben ontwikkeld. Op z’n zachtst gezegd dan ook een technische uitdaging, complex en allesbehalve standaard. De enorme omvang maakt alles anders. Welke materialen ga je toepassen? Hoe zorg je dat het ontwerp stijf genoeg is dat het niet gaat vervormen? Waar laat je een waaier van 33 ton in één keer gieten? Het moet aan alle kanten kloppen, zowel technisch als qua performance en esthetiek.” 

Terug naar de tekentafel

Op het moment dat het ontwerp nagenoeg gereed was, moest het echter weer terug naar de tekentafel vanwege aangepaste onderhoudseisen. Dit had de nodige consequenties voor het inwendige deel van de pomp. Door de omvang is het bovendien te kostbaar om de pomp te verwijderen uit het gebouw in geval van onderhoud. We hebben onder meer de toegang tot de pomp aangepast, de onderlagering is veranderd en bepaalde afmetingen zijn aangepast. De pompen zijn tot beneden aan toe toegankelijk voor onderhoudspersoneel. We hebben tevens ruimte onderin de pomp gecreëerd voor de mensen, dusdanig dat zij ergonomisch verantwoord onderhoud kunnen plegen.” 

Uitzonderlijk lang

Het project is wat Jan betreft een uitzonderlijk lang project. “In totaal zijn we er zo’n tien jaar mee bezig geweest. Dat maak je niet vaak mee. Als Nederlands bedrijf zijn we trots dat we aan dit bijzondere project hebben mee mogen werken. In al die jaren zijn er zeker perikelen geweest, maar we hebben altijd een goede en prettige samenwerking met Levvel kunnen borgen.”