The 100 hours of Hooipolder

Een prestatie van wereldklasse

De A27 staat al jarenlang in de file-top 10. Vooral bij knooppunt Hooipolder, waar de A59 en de A27 samenkomen, loopt het verkeer steevast vast. “Het doel van het project is daarom helder: de doorstroming verbeteren en de reistijd verkorten”, vertelt Marco Keijzer, projectmanager bij Rijkswaterstaat. “Dat gebeurt door onder andere een nieuwe onderdoorgang te bouwen die de verbindingsboog van de A59 naar de A27 mogelijk maakt. Het verkeer vanuit Rotterdam/Zeeland richting Utrecht heeft zodoende straks een vrije doorgang zonder verkeerslichten.”

Ambitieuze mijlpaal

Het project is onderdeel van het Tracébesluit dat in 2018 is vastgesteld. In totaal wordt 47 kilometer snelweg aangepakt: verbredingen, nieuwe aansluitingen, tig duikers en tal van kunstwerken die worden vernieuwd of aangepast. Ook de Merwedebrug en Keizersveerbrug krijgen een grondige aanpak. Het project is opgesplitst in twee contracten: een noordelijk en een zuidelijk deel. Het zuidelijke deel wordt opgepakt door bouwcombinatie ALSÉÉN, bestaande uit Ballast Nedam en Fluor Infrastructure. “Het mooie van dit deel is dat het niet alleen een vervangingsopgave betreft, maar ook een flink aandeel nieuwbouw heeft”, vindt Keijzer. Hij doelt op de bouw van een groot aantal nieuwe kunstwerken, een nieuwe ontsluitingsweg voor Raamsdonksveer en de aanpak van knooppunt Hooipolder met nieuwe kunstwerken en een nieuw te realiseren verbindingsweg. “Vanwege het grote aandeel nieuwbouw, is de ‘ombouw’ van knooppunt Hooipolder bewust naar voren gehaald in de planning, en moet eind 2026 afgerond zijn. Een ambitieuze mijlpaal.”

Het idee

Het oorspronkelijke faseringplan voorzag volgens Keijzer in meerdere gefaseerde afsluitingen. “In samenspraak met ALSÉÉN ontstond het idee om alles in één keer te doen: een afsluiting van 100 uur. Dat betekende dat de A27 bij Hooipolder volledig dicht moest. Deze variant bood wel de meeste voordelen: minder hinder op lange termijn, hogere veiligheid voor de bouwers en de beste kwaliteit van het werk. Maar zo’n besluit neem je niet zomaar. Rijkswaterstaat moest akkoord gaan, en het inplannen van zo’n grote afsluiting in de drukke landelijke verkeersagenda was een uitdaging. Het mocht niet botsen met andere grootschalige afsluitingen elders in het land. Uiteindelijk lukte het om de operatie in de zomer van 2025 vast te leggen.”

Slappe laag

Een operatie van deze omvang valt of staat met een gedegen voorbereiding. “Vanaf februari 2025 zijn we begonnen om alle plannen tot in detail uit te werken”, zegt Joris van den Hoek, slot-coördinator van de 100 uur van Hooipolder namens ALSÉÉN.     

“Alles draaide om het in kaart brengen en beperken van risico’s. Zo hebben we uitgebreid onderzoek gedaan naar de gesteldheid van de ondergrond. De A27 is destijds aangelegd op een relatief slappe laag in de toenmalige bovengrond. Dit heeft in de loop der jaren weliswaar geen problemen opgeleverd, maar nu er een constructie van duizenden tonnen moest worden ingeschoven, was het cruciaal om te weten hoe diep die laag precies lag. Extra sonderingen, mechanische boringen en peilbuizen gaven meer duidelijkheid. Het was bepalend voor de urenplanning, zodat we wisten hoeveel tijd en energie opging in het ontgraven van deze laag en aanvullen met goed zand.”

Generale repetitie

Bouwcombinatie ALSÉÉN heeft samen met diens onderaannemers de urenplanning van de mega-operatie tot op detailniveau uitgewerkt. “Ook hebben we werkzaamheden uit elkaar getrokken en gesplitst om alles veilig te houden. Daar hadden we hier gelukkig de ruimte voor”, zegt Van den Hoek. “Iedere fase in die 100 uur is in afbeeldingen uitgewerkt, zodat de werkvolgorde en logistieke route per discipline voor alle betrokkenen duidelijk was. Op voorhand zijn de kabels en leidingen al blootgelegd en verlegd, zodat daaraan tijdens de afsluiting geen kostbare tijd verloren zou gaan. Ook werd de middenberm gesaneerd vanwege vervuiling, en werd een bemalingsproef gehouden om te testen hoe het grondwater zich zou gedragen. Zelfs een generale repetitie vond plaats: enkele weken voor de 100 uur is de onderdoorgang enkele meters verschoven om te testen of de schuiftechniek werkte. Alles draaide om het uitsluiten van verrassingen.”

Wereldklasse

De onderdoorgang is naast de A27 in een weiland gebouwd. Toen de snelweg eenmaal dicht was, werd in allerijl ruim 20.000 m³ grond ontgraven. Vervolgens is grondverbetering toegepast en kon het inschuiven beginnen. De onderdoorgang is 115 meter lang, 15 meter breed en 6.300 ton zwaar. “Met 90 vijzels werd het kunstwerk eerst 5 centimeter opgetild en vervolgens zorgden duwvijzels ervoor dat het bouwwerk in kleine slagen van gemiddeld 78 centimeter vooruitschoof”, legt Pieter Kastermans uit, projectmanager vanuit ALSÉÉN bij knooppunt Hooipolder. “De snelheid lag rond de twaalf meter per uur. Het geheel rustte op een speciaal voorbereide schuifbaan, en was om los van de grond te kunnen komen gebouwd op twee lagen folie en een gewapende werkvloer. In minder dan 11 uur lag het kunstwerk exact op zijn plek.” De precisie is indrukwekkend: 0 millimeter afwijking in lengterichting, slechts 6 millimeter in dwarsrichting en 7 millimeter in hoogte. Voor een constructie van deze omvang een prestatie van wereldklasse.

Kippenvel

Na het inschuiven begon de volgende fase: het aanvullen met zand, het leggen van stootplaten voor de overgang van het kunstwerk naar de aardebaan, het aansluiten van de riolering en het aanbrengen van het asfalt. Ook de verlichting en de geleiderails moesten opnieuw worden geplaatst, net als de inrichting van de bermen en het weer aan elkaar lassen van kabels en leidingen. Hiervoor waren ruim 600 lassen nodig. Gemiddeld waren er zo’n 80 mensen gelijktijdig aan het werk in wisselende formaties en verdeeld over verschillende disciplines. De hele operatie is veilig verlopen: er deden zich geen incidenten voor. De heren kijken dan ook met een trots gevoel terug op de hele operatie. Van den Hoek: “We hebben het plan tot in detail bedacht, maar om het dan werkelijkheid te zien worden, dat geeft kippenvel.” 

De operatie bij Hooipolder was niet de laatste van dit soort klussen. Nog in 2025 volgt een tweede inschuifactie bij de Oosterhoutseweg”, zegt Kastermans. Met de opgedane ervaring en de kleinere omvang verwacht het team dat hiervoor geen 100 uur nodig is. “Een deel van de apparatuur dat gebruikt is voor de inschuifactie van de 100 uur wordt straks weer ingezet bij de Oosterhoutseweg.” Met de 100 uur van Hooipolder heeft bouwcombinatie ALSÉÉN laten zien wat mogelijk is wanneer voorbereiding, techniek en vakmanschap samenkomen. Het vormt een belangrijk fundament naar een beter doorstromende A27.