De kracht van het ‘platte vijzel’

Anderzijds, zijn er ook situaties te bedenken waarbij onvoldoende ruimte beschikbaar is om traditionele vijzels te kunnen installeren. In al deze gevallen én in nog veel meer denkbare situaties bewijst het platte vijzel zijn meerwaarde. Een gesprek met Jurgen Jochims, directeur van Tebecon | Freyssinet, over de kracht van het platte vijzel.

Vijzels zijn in diverse branches toe te passen. Van het (tijdelijk) ondersteunen van zowel bouwtechnische constructies tot het vijzelen van civiele kunstwerken. “In deze situaties kunnen er vaak significante besparingen worden bereikt door de inzet van platte vijzels”, stelt Jochims. “Platte vijzels zijn cirkelvormig en hebben een zeer beperkte inbouwhoogte (20 tot 50 millimeter) waarmee een relatief grote vijzelslag kan worden bereikt. De vijzelcapaciteit varieert daarbij van 80 tot 10.000 kN per vijzel met een slag van 20 tot 55 millimeter. Tevens kunnen deze vijzels gestapeld worden om de slag te vergroten. Deze kleine inbouwhoogte in combinatie met een relatief hoge vijzelcapaciteit maakt het platte vijzel multifunctioneel inzetbaar.”

Onmisbaar instrument

“Vooral in de civiele techniek is het platte vijzel een onderbelichte techniek”, erkent Jochims. “Vaak wordt gegrepen naar hydraulische vijzels. Dat maakt het vijzelen tot een specialistische en dure aangelegenheid. In veel gevallen biedt een platte vijzel een veel interessanter alternatief. Je kunt ze integreren in beperkte ruimtes door de geringe inbouwhoogte. Het vijzel heeft zich dan ook ontwikkeld tot een onmisbaar instrument voor het actief overnemen van belastingen op lastig te bereiken locaties. Door het vijzel op druk te brengen met water of grout, afhankelijk van de toepassing (tijdelijk of permanent), zal het vijzel uitzetten en de constructie liften. In veel gevallen blijft het vijzel achter in de constructie, waarbij het wordt geïnjecteerd met een cementgebonden mortel. Op deze wijze is recent een kunstwerk in Leeuwarden ‘hersteld’. De landhoofden waren enigszins naar elkaar toe verzakt met als gevolg dat de essentiële voegovergang dicht stond. Met een hulpconstructie zijn enkele Freyssinet-vijzels in de ruimte onder de voeg geplaatst en is de zetting ‘opgeheven’. Ze vormen nu een permanent onderdeel van de constructie.” 

Het Freyssinet platte vijzel is opgebouwd uit Cortenstaal zodat de levensduurverwachting gelijk is aan die van de omgeving. Het gesloten systeem wordt volgens Jochims steeds meer toegepast. “Zo zijn we betrokken bij de verbouwing van Paleis het Loo waarbij we de hydraulische vijzels overzetten op permanente platte vijzels die achterblijven in de constructie. Bij de Zeesluis van IJmuiden zijn platte vijzels in een diameter van 1.016 millimeter toegepast, het grootste standaard formaat vijzel. Ze worden gebruikt om de belasting van de stempelconstructie over te nemen, zodat deze in een andere fasering verwijderd kan worden. Dat spaart ontzettend veel tijd. En zo zijn er vele toepassingen denkbaar in de civiele techniek.”