Platform over civiele techniek, ondergrondse infra, energie, bouwmaterieel & bouwmachines
De Ring van Antwerpen, in België officieel de R1 genaamd, gaat zich sluiten. De komende jaren wordt er rondom ’t Stad – zoals de grootste stad van Vlaanderen ook wel wordt genoemd – gewerkt aan het voltooien van de ring. Dat gebeurt in verschillende deelprojecten en verschillende fases. Het ingenieursbureau Iv speelt een belangrijke rol in het ontwerp van de Oosterweelknoop, dat de stad met de Antwerpse haven en de Linkeroever verbindt.
De Ring is één van de belangrijkste verkeersknooppunten van België. Door het almaar toenemende aantal automobilisten neemt de drukte rondom Antwerpen alleen maar toe. Daar wil opdrachtgever Lantis wat aan doen. De beheersmaatschappij is opgericht door de Vlaamse overheid om deze werkzaamheden in goede banen te leiden, naast enkele andere mobiliteitsprojecten. Het consortium Rinkoniên Rechteroever is verantwoordelijk voor de bouw. De Belgische bedrijven Artes Group, CIT Blaton en Stadsbader werken samen met de Nederlandse bouwbedrijven Boskalis en Mobilis en verzorgen het ontwerp en de bouw.
De Oosterweelknoop vormt een cruciaal onderdeel van de volledige verbinding. Het is gelegen op het zuidelijkste puntje van de Haven van Antwerpen. Het vormt de schakel tussen de te realiseren Scheldetunnel aan de ene kant en de Kanaaltunnels richting de stad. Het knooppunt is ingeklemd tussen het Amerikadok van het havengebied aan de noordzijde en de rivier de Schelde aan de zuidkant.
De aansluiting op beide tunnels is technisch en constructief gezien bijzonder. De Oosterweelknoop is de schakel tussen de tunneldelen. De Scheldetunnel en Kanaaltunnel wordt een dubbeldekstunnel waar tussen het knooppunt moet aansluiten.
Die ligging maakt dit project een interessante, maar complexe puzzel. Er is niet veel ruimte voor de complete make-over die de zone Oosterweelknoop te wachten staat. Momenteel is dit geen (doorgaande snelweg) knooppunt, maar een lokale havenontsluiting in de vorm van een tweebaansweg (de Oosterweelsteenweg, later de Scheldelaan) die langs de Schelde loopt. Het wordt een dynamisch verkeersknooppunt, verzonken in het landschap, met twee vierbaanswegen (in beide richtingen), nieuwe op- en afritten naar de omliggende havengebieden en een nieuw openbaar park bovenop het gesloten deel van het knooppunt: het Ringpark Noordkasteel.
Kortom: er gaat veel veranderen op een klein stukje van het totale projectgebied. Van alle deelprojecten (De R1-Noord, De Scheldetunnel, Kanaaltunnels en de Linkeroever/Zwijndrecht) is de Oosterweelknoop een cruciale schakel in het ‘sluiten’ van de Ring.
Iv werkt samen met Sweco en WSP aan het ontwerp van deze monsterklus. In een notendop is Iv verantwoordelijk voor twee integrale werkpakketten met het ontwerpen van tal van betonconstructies en de bijbehorende geotechniek: hoe te bouwen in en op de grond? Verder verzorgt Iv ook alle inpassingsvoorzieningen, de aankleding en afwerking van het knooppunt en in het kader van assetmanagement wordt het beheer- en onderhoudsplan opgesteld.
Wat de Oosterweelknoop bijzonder maakt, is – naast de ligging – de veelzijdigheid aan constructies. Naast de tunnels aan beide zijden, worden er fly-overs gerealiseerd en worden de kruisingen ontworpen door middel van een zogenaamde pergola-constructie. Verder komen er twee fietstunnels en wordt het viaduct in een paperclip-vorm ontworpen. Dit stukje Antwerpse ring is zowel figuurlijk als letterlijk een knoop, te vergelijken met het Terbregseplein (A20/A16). Het grote verschil in ontwerp is: de Oosterweelknoop is een flessenhals en daarmee constructief uitdagender en met de logistieke faseringsslagen dynamischer.
Voor Iv is dit echt een integraal project. Niet alleen de infra-tak werkt aan oplossingen, ook collega’s binnen bouw, industrie en water zijn aangehaakt bij het project voor onder andere de bouwkundige detaillering en het uitvoeren van aardingsadviezen.
Het project is verdeeld in twee fases. De eerste fase, die is nu bezig, bevindt zich in een bouwteamverband. Een samenwerkingsvorm die de laatste jaren steeds gangbaarder wordt. Naast Iv als ingenieursbureau zitten daar ook de opdrachtgever Lantis in, de aannemerscombinatie Rinkoniên Rechteroever en ontwerpbureaus van Sweco en WSP. Gezamenlijk wordt daarin naar een definitief ontwerp toegewerkt.
Gezien de ligging van de Oosterweel-verbinding, heeft ook de stad Antwerpen een grote rol in dit project, evenals de Haven van Antwerpen. Er moet gekeken worden naar logisitek en mobiliteit, maar ook naar het beperken van overlast door verkeer, bereikbaarheid voor fietsers en het creëren van groenvoorzieningen, zoals het Ringpark Noordkasteel. Of, zoals het credo van dit project is, de Oosterweelverbinding moet ’t Stad doen herademen. Zo is de aanvullende ambitie dat het autoverkeer wordt gehalveerd en dat fietsen en openbaar vervoer aantrekkelijke alternatieven moeten worden. Daarvoor wordt onder andere een snelfietsroute gerealiseerd, die in de Oosterweelknoop door fietstunnels gaat lopen.
De inpassing in het gebied is vanwege de aansluiting op twee tunnels aan beide zijden uitdagend, omdat het knooppunt grotendeels verzonken ligt om overlast van zicht en geluid te beperken. Dit mede op het verzoek van de Stad Antwerpen. Omdat pal naast de projectlocatie de raffinaderij van Total Energies ligt, is het zaak dat fietsers daar geen hinder van ervaren. Daarom wordt de fietsverbinding voor een groot deel in een tunnel gebouwd en door de beperkte ruimte met haakse aansluitingen. En dat moet allemaal op een postzegel passen. Binnen de ruimte die beschikbaar is, is dat technisch vrij complex.
Louwers Mediagroep
Schatbeurderlaan 6
6002 ED Weert
© 1987 - 2025 Louwersmediagroep.
