Sterk staaltje civiele bouwkunst van betonspecialist

Constructie Selectieve Onttrekking vraagt om uiterst doordacht plan

Van Hattum en Blankevoort bouwt in opdracht van Rijkswaterstaat de maatregel Selectieve Onttrekking in IJmuiden. Vertaald naar de praktijk betekent dit de bouw van een soort ‘zoutwaterbrievenbus’ in het Binnenspuikanaal van het sluizencomplex in IJmuiden. Dit principe wordt al op veel kleinere schaal toegepast bij het gemaal De Helsdeur in Den Helder. Wat de constructie bij IJmuiden uniek maakt is de schaalgrootte. Rob Gordijn, omgevingsmanager bij Van Hattum en Blankevoort, geeft een kijkje in de voorbereidingen van het afgelopen jaar en kijkt vooruit naar de werking van de zoutdam in 2024.

“Innovatief, groots en complex”, zo vat Rob de bouw van de zoutdam krachtig samen. “Denk aan buispalen van 44 meter lang, twee pijlers met een gewicht van 3.000 ton en 26 kilometer aan verankeringen, en dan begrijp je dat het bij dit project om zeer serieuze afmetingen gaat. Het grootste kraanschip wat op deze locatie kan komen, moet er aan te pas komen om dit alles te vervoeren. Onze kracht is het ontwerpen en bouwen van aansprekende civiele betonconstructies in alle vormen en maten, de zoutdam is er daar zeker één van. Het is een mooi voorbeeld van een speciale betonconstructie op een speciale locatie. Er komt ontzettend veel bij kijken.”

Opdracht met eisen

De opdracht die Van Hattum en Blankevoort kreeg vanuit Rijkswaterstaat was het realiseren van de Selectieve Onttrekking. Het hydraulisch ontwerp, de afmetingen van de brievenbus, evenals de vorm van de pijlers waren al uitgedacht. Aan Van Hattum en Blankevoort de opdracht om de best passende constructie hiervoor te bedenken en te ontwikkelen én op de plek van bestemming te krijgen. Hieraan werden wel een aantal essentiële voorwaarden gesteld. Zo moet tijdens de werkzaamheden het Binnenspuikanaal open blijven, ook moet er rekening gehouden worden met het risico op zettingsvloeiing door bijvoorbeeld baggerwerkzaamheden. “Het waterpeil van West-Nederland is voor een belangrijk deel afhankelijk van de waterafvoer die door het Binnenspuikanaal dagelijks plaatsvindt”, legt Rob uit. “Afsluiten van het kanaal is daardoor niet mogelijk. Dit zorgt ervoor dat je op een andere manier die betonconstructie van de pijlers en wanden moet bouwen, op land dus. In 2024 zetten we het vervolgens op zijn plek.”

Strakke bouwvolgorde

De planning en volgorde van de werkzaamheden luistert nauw. Langs de oevers van het kanaal is een kerende constructie gebouwd. Over een lengte van bijna 800 meter zijn buispalen en damwanden de grond in gezet en verankerd. Bijna 26 kilometer aan verankering is de grond in gegaan om de oeverconstructie op zijn plek vast te zetten. Vervolgens is Van den Herik gaan baggeren om het kanaal te verdiepen. “Daarna gaan we werken aan de locatie waar de zoutdam komt te staan. Daar zetten we de zoutdam in elkaar, maar eerst plaatsen we de pijlers in het kanaal. Tussen de pijlers en de oever hangen we van bovenaf wanden in. Ook deze bouwen we op de oever voor. Van bovenaf wordt hiermee het kanaal als het ware geblokkeerd, maar tegelijkertijd door het plaatsen van de wanden creëer je de zogenaamde brievenbusopening aan de onderzijde. Dit zorgt ervoor dat we gedurende het hele bouwproces stap voor stap de eindsituatie bereiken die we beogen zonder het kanaal af te sluiten.”

Natuur doet haar werk

Afgelopen jaar is volop gebaggerd en de kerende constructie en de combiwanden zijn geplaatst. Wat Rob betreft zijn dit belangrijke mijlpalen geweest. “Komend jaar is hét jaar dat alles bij elkaar komt. De kracht van het project is dat het plan en de planning ook zo loopt als we bedacht hebben. Het plaatsen van de pijlers en wanden zijn dé spectaculaire onderdelen die ons nog te wachten staan. Bijzonder is dat als de constructie geplaatst wordt en we het geheel aan het afbouwen zijn, de zoutdam ook vanzelf gaat functioneren. De natuurkunde doet zijn werk. Er is geen moment van lintje doorknippen, een brug of viaduct openen. Alles behalve standaard in ons werk dus. Dit in combinatie met de goede samenwerking tussen alle betrokken partijen, de vooralsnog behaalde planning en het innovatieve karakter, maakt het project extra speciaal.”