Nieuw gemaal op ‘onbereikbare’ locatie

In opdracht van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier is Aannemingsbedrijf Schouls BV uit Koudekerk aan den Rijn gestart met de bouw van gemaal Nova Zembla in Ilpendam. Voor de doorgewinterde specialist in het bouwen van gemalen technisch niet zozeer een uitdaging, ware het niet dat de locatie onbereikbaar is voor groot materieel. De werkzaamheden worden daarom volledig vanaf het water uitgevoerd. En dat brengt wel de nodige uitdagingen met zich mee.

Gemaal Nova Zembla vervangt straks het oude gemaal Vurige Staart een eind verderop in polder. “Dit gemaal heeft het einde van zijn technische levensduur bereikt”, weet Leen van Belen van Schouls. Nova Zembla krijgt een grotere capaciteit dan het oude gemaal en verpompt straks direct het water uit de polder naar de boezem. VOPO oppervlaktewaterbeheer, pompleverancier én werktuigbouwkundig aannemer, heeft Schouls bij het waterschap voorgedragen voor dit project. “Zij hadden vanuit het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier de opdracht gekregen om via een aanbesteding een partij te zoeken voor het civiele deel. En dat maakt dat we nu beide in opdracht van het waterschap werken, waarbij wij vanuit Schouls als hoofdaannemer de totale coördinatie verzorgen.”

Inzet van pontons

De locatie van het nieuwe gemaal is zorgvuldig uitgekozen. “De grootste uitdaging van deze locatie is de bereikbaarheid”, erkent Leen. “Er loopt wel een fietspad over de kade, maar dat is niet bestemd voor zwaar materieel. Aanvankelijk was het idee om aan de polderkant het terrein te bereiken, maar dat lukte niet in verband met de slechte bodemgesteldheid.” Voor de uitvoering geldt namelijk een strikte planning: van oktober 2023 tot en met maart 2024 vanwege de plaatselijke flora en fauna. “Daarom bleef er maar één optie over: via het water. Maar dat had nogal wat consequenties. Het is 500 meter varen om bij het werk te komen. We zijn wel gewend om op de grens van land en water te werken, maar veelal verloopt de aan- en afvoer van materieel en materialen dan wel over land. Dat kan hier dus niet. Alles gebeurt vanaf pontons en dat maakt het project best wel bijzonder én bewerkelijk. De logistiek moet perfect op orde zijn. Misgrijpen betekent heen en weer varen, en dat doe je liever niet.”

Bouwkuipwanden 

Gemaal Nova Zembla is een pompgemaal met één pomp en een automatische kroosreiniger van VOPO. “We zijn begonnen met het maken van de bouwkuip met stalen damwanden. Deze blijven achter, want vormen gelijk ook de wanden van de in- en uitstroomconstructie. Vervolgens zijn er funderingspalen aangebracht en is de onderwaterbetonvloer gestort. Op die manier bouwen we het gemaal stapsgewijs op vanaf de boezemzijde naar de 2 meter lagergelegen polderzijde en weer terug. De polderzijde wordt vervolgens helemaal afgebouwd, inclusief pomp en leidingwerk van VOPO, voordat we aan de afbouw van de boezemzijde beginnen. Anders komen we er namelijk niet meer bij.” De werkzaamheden van Schouls lopen volgens Leen nog keurig op schema. “Laten we hopen dat we niet veel uitval hebben door het weer. We werken immers niet in het meest gunstige seizoen. Maar zoals het nu verloopt, verwachten we in maart klaar te zijn.”

Schouls heeft de afgelopen jaren al heel wat gemalen aangepakt voor diverse waterschappen. “We hebben een drietal raamcontacten met waterschappen voor nieuwbouw, onderhoud en renovatie van poldergemalen, en zijn momenteel in Aalsmeer en in Den Hoorn ook nog een nieuw gemaal aan het bouwen.” Na 70 jaar Leiden is Schouls onlangs verhuisd van Leiden naar een nieuw en energieneutraal kantoor in Koudekerk aan de Rijn. “Daarmee staan we gesteld voor de toekomst.”