In opdracht van Rijkswaterstaat werkt aannemer Van den Herik-Sliedrecht aan de verdieping en verbreding van 4 kilometer Julianakanaal tussen Berg aan de Maas en Born. Het project is dusdanig groot dat het opgedeeld is in drie werkvakken; Noord, Midden en Zuid. Jac Rijk is gevraagd voor het grondverzet in het 1,5 kilometer lange werkvak Midden.
“Limburg is voor ons geen onbekend terrein. We zijn bekend met de specifieke grondslag en bodemgesteldheid. Dit laatste is best een issue bij het Julianakanaal. Het is ooit op het bestaande maaiveld opgebouwd en op een andere manier dan vandaag de dag gebeurt.” Aan het woord is Anders Ooms, projectleider bij Jac Rijk. Met een klein team van vier man regelt hij alles rond het grondverzet in werkvak Midden. “We hebben veel grote grondverzetprojecten samen gedaan met Van den Herik. In 2018 hebben we bijvoorbeeld samengewerkt aan de verruiming van het Julianakanaal bij Elsloo.”
Familiebedrijf Jac Rijk is, zoals Anders het omschrijft, al een aardig tijdje onderweg. Opgericht in 1933, staat inmiddels de derde generatie aan het roer. Van origine is het bedrijf actief in de wereld van het grondverzet, delfstoffenwinning, waterbouwkundige werken, wegen- en dijkenbouw. De projecten waar ze bij betrokken zijn, gaan ver over onze landsgrenzen. Van het ontgraven van Bauxiet in Suriname en wegenaanleg in Afrika tot strandsuppletie in Taiwan. Dichter bij huis is Jac Rijk betrokken bij de aanleg van Maasvlakte II, een dijkverbetering in Breskens en in een verder verleden bij de oude ENCI kalksteengroeve bij Maastricht.
In april 2024 is Anders met zijn team van start gegaan waarbij Van den Herik hen de vraag stelde ‘Willen jullie een werkplan maken voor het grondverzet in het Middenvak?’ In dit werkplan zijn onder andere de volgende punten vastgelegd: aanleg van de werkweg, opbouw van de oprit het kanaal in, gefaseerd afgraven van de taluds, profileren van de taluds, aanbrengen van bentonietmatten en het aanbrengen van het breuksteen. “Het behelst alle facetten van het grondwerk. Veel kuubs in korte tijd, maar ook waterbouwkundig een kwalitatief goed product terugbouwen om een waterdicht kanaal te krijgen. Dat biedt uitdagingen. Er is altijd gesproken over een waterremmende laag. We zijn dusdanig aan het bouwen dat het nagenoeg waterdicht wordt. Zo hoog ligt de lat. Met z’n allen werken we er naar toe dat het ruim honderd jaar meegaat.”
Binnen het project zijn er drie grote doelen: veiligheid, kwaliteit en snelheid. “Dat laatste, snelheid, spreekt eigenlijk de andere twee tegen. Maar het werd wel gevraagd. Dat maakt het een uitdaging om logistiek alles zo veilig mogelijk te laten verlopen. Dat je kwalitatief goed werk neerzet en nog steeds met de snelheid die gevraagd wordt en de tijdsdruk die erachter staat om op tijd klaar te zijn. De kunst is om alles planningstechnisch voor elkaar te krijgen zodat het water weer terug het Julianakanaal in kan stromen in april 2025.”
Binnen het thema veiligheid heeft Jac Rijk ervoor gekozen om een centrale rijbaan aan te leggen van 12 meter breed. Deze is breed genoeg voor twee vrachtwagens om elkaar veilig te passeren. Het verkeer heeft bovendien vaste rijroutes en er is eenrichtingsverkeer toegepast. Hiermee wordt kruisend verkeer tot een minimum beperkt. Deze maatregelen zijn geen overbodige luxe. “Het middenvak is een redelijk smal vak van nog geen 40 meter breed, waarbinnen veel grond getransporteerd moet worden. We hebben dus te maken met heel veel kuubs grond en transportbewegingen. Op de piek van het werk waren er zo’n 600 transportbewegingen per dag in een werkvak van 1,5 kilometer lang. Op de drukste dagen eind 2024 waren we met 38 machines in vak midden aan het werk in het kanaal.” Dagelijks voert Anders dan ook overleg met zijn mensen: Wie zijn vandaag aan het werk? Welke werkzaamheden kruisen elkaar?
Op het gebied van kwaliteit vroegen de verschillende grondstromen veel aandacht. Voorafgaand aan de werkzaamheden is grondig bodemonderzoek verricht in het middenvak. Daarbij is er onder meer onderscheid gemaakt tussen industrieel vervuilde grond, categorie 1-klei, grind en zanderig materiaal.
“Deze verschillende grondstromen moeten gescheiden ontgraven én afgevoerd worden naar de daarvoor bestemde depots. Tevens moeten we waarborgen dat alles in aparte grondstromen uitgeleverd wordt. In totaal hebben we 240.000 m3 grond verzet waarvoor we maar beperkt depotruimte hadden. De uitdaging was om alles te kunnen bergen.”
Opvallende verschillen tussen werkvakken Opvallend waren de verschillen in bodemgesteldheid op het ruim 4 kilometer lange traject. In vak Noord trof men heel veel vervuild slib aan, in vak Zuid bestond de bodem vooral uit zand en in vak Midden was de grond betrekkelijk hard met veel grind. “Grind is gunstig voor de waterhuishouding met het oog op de natte periode, najaar en winter, waarin we aan het werk zijn. Dankzij het grind trekt het meeste regenwater in de grond. Dat komt ons goed uit. Daarnaast was er een breuklijn in het midden, waarbij de grondwaterstand een stuk lager was dan in Zuid.
Op de breuklijn troffen we vooral meer zanderige klei aan.”
Jac Rijk is als onderaannemer aan het werk. En van onderaannemers wordt een flexibele houding gevraagd. “Dat is ook de kracht van Jac Rijk. We zijn dynamisch en bewegen mee met wat er op dat moment gebeurt. Op het project Julianakanaal werken we met een klein projectteam van vier mensen. Zodoende zijn de lijnen kort en kunnen we snel schakelen.” Als voorbeeld van snel schakelen, geeft Anders de goede samenwerking tussen de werkvakken Noord, Midden en Zuid. “Het grondverzet verliep in ons vak redelijk vlot en probleemloos. Daardoor konden we bijspringen in vak Noord waar heel veel slib ontgraven en afgevoerd moest worden. In belang van het team ondersteun je elkaar waar en wanneer nodig.”
Het Julianakanaal ervaart Anders als een bijzonder project waarbij droog grondverzet, waterbouwkundig grondverzet en opbouw van stenen samenkomen. “Hier komt de expertise van onze mensen goed naar voren en kunnen we laten zien wat we in onze mars hebben. We hebben best veel machinisten in huis, maar we konden dit niet alleen. De uitdaging was om in een hele korte tijd een goed team te smeden met vakmensen van andere aannemers waar we mee samenwerken. Direct vanaf het moment dat Van den Herik ons uitnodigde, hebben we onze lijntjes uitgezet en het team samengesteld dat we dachten nodig te hebben. En als dat dan lukt en iedereen verstaat elkaar en is goed aan het werk, is dat heel bepalend om een mooi werk te maken.”