Aan de schop staan, is geen fitness

“Ons werk is pas topsport”, hoor je vaak bij het tillen van zwaar materiaal. Het klopt dat mensen met praktische beroepen net als topsporters afhankelijk zijn van hun lichaam om hun werk te doen. Daarmee houdt de overeenkomst tussen topsporters en werknemers in de bouw wel op. Om fit te blijven, moet je zelf de handschoen pakken en in actie komen.

Profvoetballers bergen hun voetbalschoenen vaak voor altijd op als ze begin dertig zijn. In teams worden dertigers al snel ‘opa’ genoemd, terwijl ze nog een heel leven voor zich hebben. Dat sporters vroeg met ‘sportpensioen’ gaan, heeft er vooral mee te maken dat op hoog niveau sporten ontzettend zwaar is voor hun lichaam. Wat dat betreft kun je werken in de bouw- en infrasector best met topsport vergelijken: dat werk is ook zwaar voor je lichaam.

Bewegen op het werk 

Profvoetballers zorgen tijdens hun professionele loopbaan goed voor hun lichaam, terwijl mensen met praktische beroepen dat vaak minder goed doen. “Tijdens het PAGO (medisch onderzoek) hoor ik regelmatig vakmensen zeggen: ‘Ik hoef niet te sporten, want ik beweeg al de hele dag op het werk.’ Helaas gaat die vlieger niet op”, zegt Jack van der Gragt, bedrijfsarts bij Volandis. “Dagelijks bewegen is goed, maar niet vanzelfsprekend goed als het onderdeel is van een zwaar beroep. Fit blijven is belangrijk voor je werk, en ook voor de veiligheid.”

Jongeren die net starten met werken, ervaren vaak nog niet veel lichamelijke ongemakken, dus zullen minder met lichamelijke belasting bezig zijn dan hun oudere vakgenoten. Ook schatten ze de risico’s van zwaar werk vaak nog niet goed in. Toch kun je beter voorkomen dan genezen. Daarom is bewustwording belangrijk, zo ervaart ook Jack. “In onze sector is meer dan gemiddeld sprake van overgewicht en rookt men meer. Dit kan naast gezondheidsproblemen ook veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Denk dan aan suikerziekte, maar ook aan slaapapneu.” Met een gezond lichaam kun je risico’s voorkomen.

Kom uit de luie stoel

Uit internationaal onderzoek van het Amsterdam UMC, waaraan 200.000 werknemers uit 13 landen meededen, blijkt dat bewegen tijdens het werk geen garantie is voor een fit lijf. Om gezond met pensioen te gaan, moet je dus zelf de handschoen pakken. De praktijk leert dat die handschoen na werktijd vaak in de kast blijft liggen. “Het blijkt dat mensen in de bouw & infra na het werk vaker op de bank zitten dan kantoormedewerkers”, meent Jack. 

Daarnaast doen deze vakmensen weinig aan sport. Een algemene trend in Nederland is ook dat de deelname in competitieverband afneemt op oudere leeftijd. Terwijl intensief bewegen wel een goede manier is om conditie op te bouwen. Dat je een beter uithoudingsvermogen krijgt door het vele bewegen in de bouw is volgens Jack een fabel. “Je conditie verbetert nauwelijks door fysiek zwaar werk. Het grote verschil tussen sporten en fysiek werk is het zogenoemde ‘herstelmoment’. Als je sport, kun je op een eigen moment een pauze nemen om te herstellen. In het werk is dat niet altijd mogelijk, en dat kan leiden tot overbelasting en medische klachten en beperkingen. Bijvoorbeeld een hernia in de lage rug.”

Ook zijn de werkzaamheden vaak repeterend, explosief of moeten ze in een ongemakkelijke houding gebeuren. Het is dan ook belangrijk om al op jonge leeftijd vooruit te kijken en het blijven werken aan een gezond lichaam te bevorderen. Niet alleen voor meer werkplezier, maar ook voor een veiligere werkomgeving. Daar profiteer je niet alleen zelf van, maar ook je collega’s. “Een eerste stap is om te kijken of je de belasting in je werk kunt veranderen door andere materialen of hulpmiddelen te gebruiken. Of kritisch te kijken naar de taakroulatie.”

Zet zelf de eerste stap

“Wat je ook goed kunt beïnvloeden, is je eigen fitheid”, vervolgt Jack. “Je kunt je eigen belastbaarheid of fitheid onder controle krijgen door regelmatig te sporten. Als je dat lastig vindt, kun je onder begeleiding gaan trainen. Kies een sport die je leuk vindt of beweeg in groepsverband; dan is de kans groter dat je het volhoudt.” Uit onderzoek van Jack blijkt ook dat de mensen die zichzelf in staat achten het werk de komende jaren nog uit te kunnen voeren, twee keer per week intensief sporten. Een andere optie is om gebruik te maken van het pakket Individugerichte Preventiezorg, dat wordt uitgevoerd door Volandis. 

De Individugerichte Preventiezorg is zo geregeld dat werkgevers er weinig omkijken naar hebben. Je kunt bijvoorbeeld kosteloos begeleid worden als je aan je leefstijl wilt werken. Door de vinger aan de pols te houden, blijf je als werknemer niet nodeloos met klachten rondlopen en kun je actief aan een oplossing werken. Je blijft dus vitaal en gemotiveerd aan het werk en leert nadenken over je eigen duurzame inzetbaarheid. Centraal in het cao-pakket staat de Duurzame Inzetbaarheidsanalyse (DIA). Daarnaast maken ook andere keuringen/onderzoeken deel uit van het cao-pakket preventiezorg. Neem het heft dus al vroeg in handen en denk als een topsporter. Je lijf is immers je belangrijkste gereedschap!