Veiligheidsbewustzijn in de GWW verhogen vergt omdenken 

De behoefte aan veiligheid wordt steeds groter. In de hele wereld. Tien jaar geleden zag je niemand met een helm skiën. Nu vormt iemand zonder helm op de piste een uitzondering en wordt gezien als een onverantwoordelijk en roekeloos persoon. Met de autogordel is het net zo gegaan. Die heb ik weinig gedragen als kind. Nu beginnen mijn kinderen te gillen als ik wegrijd, voordat zij hun gordel om hebben. Ze voelen zich niet veilig zonder gordel. Het is een mooi streven om daar met veiligheid in de GWW naar toe te werken. Vaak horen we het argument ‘het gaat toch goed’ of ‘het is nog nooit misgegaan’. Er is op heel veel gebieden qua veiligheid iets gebeurd met bewustwording. Maar in de branche is er nog steeds veel ruimte voor verbetering.

Gelukkig zijn er in de GWW diverse takken die vanuit hun eigen expertise met veiligheid bezig zijn. De arbeidsinspectie die er vervolgens op toeziet en allerlei governance die daaraan bijdragen. En ik vind dat een hele goede ontwikkeling. Ook wij komen ons bed uit om de veiligheid bij tijdelijke verkeersmaatregelen te borgen. 

Als het gaat om veiligheidsbewustzijn bij infrawerkzaamheden zijn er in feite drie stakeholders: degene die aan het werk is, degene die op een bepaalde manier een rol heeft in het borgen van de veiligheid (de verkeersregelaar, weginspecteur, enz.) en de weggebruiker die nergens om gevraagd heeft, maar er wel mee geconfronteerd wordt. Alle drie de stakeholders moeten veilig van A naar B kunnen of hun werk kunnen doen. 

Als ik naar onze eigen organisatie kijk, dan hebben we de afgelopen jaren echt grote stappen gemaakt qua veiligheidscultuur. We streven naar een hoog veiligheidsbewustzijn voor onze medewerkers. En dat maakt dat je veiligheid bespreekbaar moet maken, in alle lagen van de organisatie. Daar ligt gedragsverandering aan ten grondslag. We moeten praten over veiligheid en elkaar durven aanspreken op onveilig gedrag, zonder dat het als vervelend of belerend wordt ervaren. Overal streven naar een maximaal veilige situatie. Daar zie ik kansen in de branche om te leren van elkaars best practices. Ik zou willen dat medewerkers of stakeholders zouden gaan schreeuwen wanneer het niet maximaal veilig is, net als het voorbeeld van mijn kinderen met de autogordel. Of dat iedereen die niet zo veilig werkt net zo gek wordt aangekeken als die ‘helmloze’ persoon op de piste. 

Mijn grootste nachtmerrie is dat één van onze mensen ’s avonds niet thuiskomt. Dat motiveert mij om er alles aan te doen om veiligheid op het hoogste niveau te krijgen. Toch wint het thema kosten of tijd nog vaak van veiligheid. De één biedt het 100% veilig aan, de ander goedkoper en krijgt de opdracht. Vanuit opdrachtgeverskant valt hier wat mij betreft nog een wereld te winnen. 

Het veiligheidsbewustzijn anno 2023 staat op een veel hoger niveau dan pakweg twintig jaar geleden. Maar we zijn er nog niet. Er zijn steeds meer grote aannemers die veiligheidsdagen organiseren. Dat komt deels vanuit een intrinsieke motivatie en deels vanuit een verplichting in de keten. Ik zou het waarderen als niet alleen de inkopers, KAM-managers en directie hieraan deelnemen, maar ook de mensen van de werkvloer. Ik zie op dergelijke dagen bijvoorbeeld maar weinig grondwerkers aansluiten. Betrek de hele organisatie bij het thema veiligheid!

Vanuit de Vakgroep Specialistische Wegenbouw van Bouwend Nederland zijn we nu een campagne aan het bedenken om het veiligheidsbewustzijn te verhogen bij zowel de weggebruiker als de wegbeheerder. Waar ligt welke verantwoordelijkheid en is iedereen zich altijd even bewust van zijn eigen gedrag in relatie tot veiligheid? Wordt er bewust te hard langs een werkvak gereden of staat men er niet bij stil? Vorige maand zijn er op één dag drie actiewagens aangereden. Dat lijkt me geen bewuste actie. Kortom, er is werk aan de winkel. Maar het staat op de agenda, het leeft. Het veiligheidsbewustzijn verhogen, vergt alleen soms omdenken.