Van Genderen: ‘De samenwerkingsvorm die Istimewa en Rijkswaterstaat hanteren staat als een huis, we vormen een team’

System integrator Istimewa Elektro is al vijftig jaar specialist in de elektro- en besturingstechniek. Het bedrijf bouwt momenteel aan nieuwe software voor het beslis- en besturingssysteem van de opblaasbare stormvloedkering (SVK) Ramspol.

In december 2002 is SVK Ramspol geopend, toen nog in beheer van het waterschap Groot Salland (inmiddels gefuseerd tot waterschap Drents Overijsselse Delta). Sinds 1 juli 2014 heeft Rijkswaterstaat het beheer en onderhoud overgenomen.

SVK Ramspol

SVK Ramspol treedt in werking bij een waterpeil van boven de 0,50 meter boven NAP en (noord-)westenwind. Dan vormt stuwing vanuit het IJsselmeer richting het Ketelmeer een gevaar voor het Overijsselse achterland. De stuw ligt normaliter op de bodem van het Ramsdiep. Het bestaat uit drie achter elkaar gelegen rubberen balgen van elk 80 meter lang en een dijklichaam. Bij toepassing wordt de kering tot op het waterniveau volgepompt met water en aangevuld met lucht, zodat deze boven water een kerende toestand bereikt. 

Voor Istimewa, met zijn grote staat van dienst vooral op het vlak van natte infrastructuur, is het werk voor Ramspol een primeur. Wat het project extra bijzonder maakt, is dat Ramspol de enige stormvloedkering ter wereld in zijn soort is. 

Vernieuwing van de hardware en software

Het oude beslis- en besturingssysteem van Ramspol wordt vernieuwd omdat deze niet meer wordt ondersteund. Er komt nieuwe hardware in de vorm van (lokale) bedienplekken en apparatenkasten en nieuwe software, waaronder controllers (het redundante PLC-systeem), (remote) I/O-modules, en visualisatie- en bedieningssystemen (SCADA-systeem).

De controllers – het zogeheten PLC-systeem- bevatten de beslis- en besturingslogica van de kering. Van hieruit worden de diverse functies van de kering aangestuurd en bewaakt. Het PLC-systeem bevat meer dan 1500 in –en uitgangen. Het kan, op basis van input van waterstanden en stroming van het Ketelmeer , de kering volledig zelfstandig en autonoom sluiten.

Via de I/O-modules worden de sensoren uitgelezen en de diverse werktuigen aangestuurd. Werktuigen op de kering zijn bijvoorbeeld kleppen, pompen en seinen.

Het visualisatie- en bedieningssysteem is een SCADA-applicatie, waarop de actuele status van de kering wordt weergegeven. Via dit systeem worden ook bedien- en onderhoudshandelingen uitgevoerd en gemonitord.     

Hiermee wordt tevens inzicht gegeven in de historische  gegevens en trends van de verschillende werktuigen.

De ontwerpfase 

Istimewa werkt met diverse bedienings- en besturingssystemen. Manager Engineering bij Istimewa Wilco van Genderen is projectmanager van het werk bij Ramspol, waarin uitermate nauw wordt samengewerkt met Rijkswaterstaat. Hij legt uit: “Onze ontwerpervaring met PLC- en SCADA systemen is op het gebied van bruggen en sluizen dermate groot, dat er nagenoeg niets fout kan gaan.”

De software is conform de J-STD-016 standaard ontworpen. Van Genderen vertelt dat Istimewa in december 2019 is begonnen aan de ontwerpfase en dat het product zich inmiddels bevindt in de testfase. “De systeemtechniek is universeel, ongeacht of je deze maakt voor een balgstuw, brug of sluis. Dat geldt ook voor de bouw van de systeemtechniek op locatie, aangezien Istimewa hierin zeer ervaren is. Wat met name nieuw is door de functionaliteit van de kering, is de procesvoering conform de J-STD- 016 standaard.”

Overleg en communicatie

Van Genderen: “De samenwerkingsvorm die Istimewa en Rijkswaterstaat hanteren staat als een huis, we vormen een team. Istimewa onderscheidt zich doordat samenwerken bij onze medewerkers in het DNA zit. Het contract vormt altijd de basis, maar wij zetten vol in op flexibiliteit richting de opdrachtgever en optimale toepassing van de techniek.”

Om de gewenste functionaliteit van de kering in kaart te brengen is er veel samengewerkt met Rijkswaterstaat. Zo zijn er diverse werksessies en prototypingssessies gehouden om zo gezamenlijk een beter beeld te krijgen van de werking van de Ramspolkering. Istimewa heeft de kennis over de integrale balgstuwwerking gehaald bij diegenen die dagelijks bij Ramspol werken: de beheerders en het technisch team van Rijkswaterstaat. “Zij kennen alle details, zoals bijvoorbeeld over de processtappen van ontwateren. Of over de balgbetredingsvoorwaarden, waaronder men voor inspecties de -onder overdruk- opgeblazen balg van binnenuit mag binnen gaan”, aldus Van Genderen.

De testfase

In verschillende stappen heeft Istimewa de software op eigen locatie in Vlissingen getest, door middel van kleine testen tot aan grote testen. “De apparatenkasten en bedieningspanelen zijn al gereed. Inmiddels testen we het systeem integraal middels de integratietest”, vertelt Van Genderen. “Aan het einde van het jaar testen we het systeem  samen met Rijkswaterstaat door middel van een Factory Acceptance Test. Daarin demonstreren we de systeemwerking aan de beheerders van Rijkswaterstaat.”

Eind januari 2022 tot circa medio maart test Rijkswaterstaat het nieuwe systeem in een acceptatie-omgeving. Hierin heeft Rijkswaterstaat een kleinschalige representatie van SVK Ramspol gebouwd om voor te kunnen proeven hoe het systeem functioneert en presteert. De installatie-voorbereidingen op de Ramspol-locatie vinden plaats na het stormseizoen (medio oktober 2021 tot medio april 2022). “Het is de bedoeling dat het vernieuwde besturingssysteem operationeel is voordat het volgende stormseizoen  in oktober 2022 aanvangt”, aldus Van Genderen.