De infrasector staat voor een ingrijpende verduurzamingsopgave. Spooraannemer ASSET Rail laat zien dat die uitdaging geen reden is om aan daadkracht in te boeten. Sterker nog: het bedrijf dat in opdracht van ProRail verantwoordelijk is voor het spooronderhoud in bijna de helft van Nederland, voegde in maart een speciaal bouwvoertuig toe aan de materieelvloot. Deze Volvo FMX 8×4 Electric is hun eerste emissievrije truck, specifiek opgebouwd voor het vervoer van spoormaterieel zoals de RomiTamp 2.0 stopmachine. Waarom is gekozen voor een elektrische oplossing en hoe bevalt de inzet in de praktijk? We vroegen het aan Henri Oudendorp, uitvoerder Specials & Calamiteiten.
Wie denkt dat duurzaam werken betekent dat er alleen wordt geëxperimenteerd met lichtere voertuigen, komt bij ASSET Rail bedrogen uit. Deze innovatieve spooraannemer beschikt over een indrukwekkend arsenaal aan materieel, waaronder hybride en elektrische railvoertuigen als de hybride Stormobiel op basis van een Volvo FE 4×2, twee emissievrije hoogwerkers en een elektrisch aangedreven RailHog. De recent in gebruik genomen Volvo FMX 8×4 Electric is echter van een andere orde. Met dit voertuig zet ASSET Rail nadrukkelijk in op het verduurzamen van zwaar transport. Het is een volgende stap naar volledig emissieloos werken in 2030.
“We zijn al langere tijd bezig om onze ecologische voetafdruk te verkleinen”, vertelt Oudendorp. “De eisen van ProRail op het gebied van duurzaamheid worden steeds strenger, wat naadloos aansluit bij onze eigen ambities en die van onze aandeelhouders Dura Vermeer en Arcadis.” ASSET Rail staat al jaren op trede 5 van de CO2-Prestatieladder en werkt continu aan het verminderen van diens stikstofuitstoot. De keuze voor een e-truck was dan ook logisch en bovendien broodnodig. “Voorheen lieten we onze stopmachine door een onderaannemer vervoeren met een V8-dieseltruck. Dat transport wilden we graag in eigen hand nemen én verduurzamen. Zo kwamen we uit bij de Volvo FMX Electric.”
Dat de FMX 8×4 Electric een doordachte keuze is, blijkt wel uit de intensieve voorbereiding en de unieke specificaties. In samenwerking met Volvo Trucks-dealer Harbers en Brinks Carrosserieën is een maatwerkvoertuig gerealiseerd dat perfect aansluit bij de specifieke eisen van ASSET Rail. “De truck moest vooral zwaar materieel zoals de RomiTamp kunnen vervoeren”, legt Oudendorp uit. “Die weegt 13 ton en heeft een railonderstel. Daarom is de oprijvloer verlaagd en zijn er uitsparingen in het chassis gemaakt, zodat de wielen van de RomiTamp zo’n 19 centimeter in de laadvloer zakken. Zo blijven we netjes onder de maximale transporthoogte van 4 meter.”
De opbouw is al even bijzonder. Zo is de multifunctionele machinetransporter uitgerust met een drievoudig uitschuifbare Palfinger PK 18002-EH autolaadkraan met 18 tonmeter hijscapaciteit, een elektrische HPLS voor maximale prestaties tijdens zware klussen, hydraulisch opklapbare steunpoten en radiografische afstandsbediening. Verder springen de in delen inklapbare en hydraulisch bedienbare oprijplaten van Dhollandia direct in het oog. “Deze truck is echt uniek in zijn soort. Er is geen andere FMX 8×4 Electric met deze opbouw in Nederland – misschien zelfs in Europa”, aldus Oudendorp. “En dat trekt de nodige aandacht binnen de branche.”
De keuze voor elektrisch rijden is in de spoorinfra nog niet vanzelfsprekend. Lange werkdagen, afgelegen werkplekken en hoge gewichten maken het tot een uitdaging. Toch bewijst ASSET Rail dat het kan – mits goed voorbereid. “Het voertuig weegt zo’n 20 ton en heeft een samengesteld totaalgewicht van 45 ton”, legt Oudendorp uit. “Daar blijven we, inclusief laadkraan en lading, net onder. Met in totaal zes batterijpakketten, goed voor 560 kWh, bedraagt de opgegeven actieradius 350 kilometer, maar in de praktijk houden we rekening met 250 tot 275 kilometer. Dat betekent dus dat we goed moeten plannen en slim laden.”
Snelladen onderweg is inmiddels min of meer een vast onderdeel van de werkdag. Dat gaat vrij snel, want met een laadsnelheid tot 260 kW zijn de accu’s in iets meer dan een uur weer tot 80% bijgeladen. “Laden op de zaak is lastiger, want dan heb je al gauw een 43 kW-aansluiting nodig. Wij maken lange dagen zonder vaste werktijden en moeten 24/7 beschikbaar zijn voor storingen of calamiteiten. Dat vergt flexibiliteit, ook qua laadstrategie.” Toch wegen de voordelen daar ruimschoots tegenop. “Elektrisch rijden is een verademing”, klinkt het enthousiast. “De stilte in de cabine maakt lange ritten veel minder vermoeiend, juist ontspannend. Na een lange werkdag en een terugrit van 200 kilometer, stap ik nog steeds fris uit.”
De FMX 8×4 wordt vooral ingezet voor het transport van de RomiTamp 2.0 stopmachine en ander specialistisch materieel, zoals railhoogwerkers. Jaarlijks verwacht ASSET Rail 50.000 tot 60.000 kilometer met de nieuwe aanwinst te rijden. Daarmee levert het voertuig niet alleen een bijdrage aan het verlagen van de CO2-uitstoot, maar ook aan efficiëntie; door de machines zelf te vervoeren, is men minder afhankelijk van derden en is de inzet sneller te realiseren. “We zien bovendien dat een elektrische vrachtwagen commerciële waarde heeft”, merkt Oudendorp op. “Steeds vaker krijgen we het verzoek om mee te denken over emissieloos transport bij projecten op het spoor. Dat is precies waar we naartoe willen: duurzaam, betrouwbaar én flexibel inzetbaar.”
Volvo’s FMX Electric is ontwikkeld voor zwaar werk in de bouw en infra. De modulaire opbouw maakt maatwerkoplossingen mogelijk voor betonmolen of autolaadkraan, zoals bij ASSET Rail. De truck is af-fabriek leverbaar als trekker of bakwagen in diverse configuraties, van 4×2 tot 8×4. Twee of drie elektromotoren leveren tussen 330 en 490 kW continu vermogen (450-666 pk), gekoppeld aan de veelgeprezen I-Shift automatische transmissie. Naar behoefte monteert Volvo twee tot zes accu’s met een capaciteit variërend van 180 tot 540 kWh. Opladen duurt bij het grootste batterijpakket 2,5 (250 kW DC-snelladen) tot 9,5 uur (43 kW AC). Minder accu’s beperken weliswaar het aantal kilometers, maar zorgen ook voor een kortere wielbasis, waardoor de truck op krappe bouwlocaties nog makkelijker is te manoeuvreren.
“De FMX biedt voor ons de juiste balans tussen kracht, comfort en duurzaamheid”, stelt de uitvoerder van ASSET Rail. “Zeker als je kijkt naar wat er nu mogelijk is in de markt, zijn Volvo Trucks en onze dealer echt koplopers. Hun ervaring met elektrische voertuigen gaf ons absoluut het vertrouwen dat deze investering zou slagen.” Hoewel er op dit moment geen concrete plannen zijn om de elektrische vloot uit te breiden, sluit Oudendorp niet uit dat er meer volgt. “Er is ingeschreven op meerdere tenders, waarbij duurzaamheid zwaar meetelt. Als we die winnen, moeten we verder opschalen. Dan komen er vanzelf meer elektrische trucks en railvoertuigen bij.”
Daarbij speelt ook de interne organisatie een rol. “Emissieloos werken vraagt toch een andere mindset. Niet alleen van chauffeurs, maar van de hele organisatie. Hoe plan je de inzet? Waar laad je? Hoe lang kun je doorwerken? Dat leer je niet uit een boekje, maar in de praktijk. En ja, dat gaat met vallen en opstaan. Maar het levert ook veel op – voor je medewerkers, je omgeving en de toekomst van het spoor.” De Volvo FMX 8×4 Electric van ASSET Rail vormt een krachtig voorbeeld van hoe emissieloos werken ook binnen het zware en onvoorspelbare werkveld van spooronderhoud is toe te passen.
Dankzij de nauwe samenwerking tussen alle betrokken partijen is een voertuig ontstaan dat perfect past bij de praktijk en visie van een van ’s lands grootste spooraannemers. “We wilden het beste van twee werelden: emissieloos én met veel laadvermogen. Het blijft natuurlijk een kostbare investering, net als bij de twee elektrische railhoogwerkers, maar we laten hiermee wel zien dat duurzaamheid en prestaties hand in hand gaan, zelfs onder zulke zware omstandigheden.”