Hoe je vergroening strategisch toepast in ontwerpplannen

Groen is geen sluitpost meer. Het is dé sleutel tot het aanpakken van maatschappelijke uitdagingen zoals klimaatverandering, hittestress en wateroverlast, én het verbeteren van gezondheid, biodiversiteit en ruimtelijke kwaliteit. Toch schuurt het in de praktijk nog tussen civiel en groen, merkt Miriam Spermon, adviseur Ontwerp & Inrichting bij idverde Advies: “Het goede nieuws is dat er winst te behalen is.”

“In veel civiele projecten zie je dat ontwerpkeuzes voor kabeltracés of verharding al zijn gemaakt, terwijl het groen dan nog moet komen”, aldus Spermon. “We zien wel steeds meer bewustwording, maar vergroening moet écht vanaf het begin worden meegenomen. Of je het nu over asfalt hebt of over straatmeubilair, alles wordt minder waard ná oplevering. Alleen de bomen worden steeds meer waard én zullen na 40 jaar zelfs exponentieel meer bijdragen aan onze gezondheid en leefbaarheid in de stad. Dat is het investeren waard. Kleine aanpassingen kunnen al veel impact hebben. Wij adviseren hoe je bijvoorbeeld kabelgoten zo kunt plaatsen dat bomen de ruimte krijgen om gezond oud te worden. Een ander voorbeeld is het vergroenen van platte daken met een buffersysteem voor regenwater. Hiermee zet je al een grote stap: het zorgt voor verkoeling en isolatie van je dak, én zonnepanelen hebben een beter rendement. Alles hangt met elkaar samen.”

Tools geven inzicht

Met projecten in heel Nederland helpt idverde NL overheden en ontwikkelaars om vergroening strategisch toe te passen. Eén van de tools die daarbij wordt ingezet, is de Climate scan. “Die maakt inzichtelijk waar hittestress, droogte of wateroverlast optreedt en welke ingrepen helpen om die effecten te verminderen. Zo geven we gerichte adviezen op maat van de locatie.” De Climate scan is een onderdeel van Green Impact Modelling (GIM) en kun je zien als een soort startpunt. Op basis van de Climate scan, de nulmeting, kun je via GIM in kaart brengen wat de impact is van groen binnen het ontwerp. Daarmee kun je de meerwaarde van vergroening onderbouwen met meetbare data. Dit helpt om groen niet alleen als wens, maar als aantoonbare functie in te brengen binnen het ontwerp- en besluitvormingsproces. De toegevoegde waarde hiervan licht Spermon toe aan de hand van een voorbeeld: “Bij een recente toepassing bleek de temperatuur op een bedrijventerrein, ondanks enige beplanting, bij zomerse dagen op te lopen tot wel 50°C. Dankzij de Climate scan en GIM werd duidelijk hoe het toevoegen van bomen met groter kroonvolume, gevelgroen en halfverharding effectief kan bijdragen aan verkoeling en een betere waterhuishouding.”

Samenwerken aan groenere oplossingen 

Deze tools stimuleren het integraal denken en doen. Door te laten zien wat de impact is van de keuzes die je maakt, helpt idverde NL beleidsmakers en ontwerpers onderbouwde beslissingen te nemen. “Dan wordt vergroening niet alleen wenselijk, maar vanzelfsprekend”, aldus Spermon. “Vergroening is geen esthetische luxe, maar functioneel en urgent. Alleen samen kunnen we werken aan groenere oplossingen voor een betere wereld!”   

Als we bomen beschouwen als langetermijnasset, moeten we ze ook zo behandelen. Dat begint met het creëren van een goede basis. Het boomkroonvolume (BKV) biedt een waardevol hulpmiddel om datagedreven beslissingen te nemen en groeiplaatsen te ontwerpen die meegroeien met de boom. Men zal dus goed moeten nadenken over de basis kwaliteit groeiplaats (BKG). Waar veel gemeentelijke assets, zoals wegen en rioleringen, na aanleg steeds minder waard worden, stijgt de waarde van bomen juist naarmate ze ouder en groter worden. Dit betekent dat investeren in een ruime, gezonde groeiplaats niet alleen essentieel is voor de boom zelf, maar ook een economisch verstandige keuze is voor boombeheerders.