De energietransitie en netcongestie ‘ontrafeld’

Energietransitie en netcongestie zijn begrippen die regelmatig ter tafel komen, maar wat betekenen ze nu eigenlijk? En belangrijker nog, hoe kunnen we daar zo efficiënt mogelijk mee omgaan? SmallToGo helpt lokale overheden en energiecoöperaties die uitdagingen aan te gaan. Directeur Danny van Hooren geeft tekst en uitleg.

De energietransitie is enkele decennia geleden de doelstelling geworden van de overheid onder het mom van het ‘Van gas los’-project. Dat betekent dat de warmte, vooral in de winter, door een andere bron opgewekt dient te worden. Bijvoorbeeld door een warmtepomp, een warmtenet, aardwarmte of een andere vorm van energie die huizen of gebouwen kan verwarmen. Op dit moment wordt er samen met partners en enkele overheidsinstanties gewerkt aan de aanleg van een warmtenet in de Randstad.

Warmtepompen en zonnepanelen

Het gebruik van andere bronnen voor warmteopwekking levert ook weer nieuwe problemen op. In plaats van gas nodig te hebben, is er meer stroom uit het net nodig. Door subsidies vanuit de overheid voor het installeren van warmtepompen, zijn er de laatste paar jaar vele tienduizenden warmtepompen geïnstalleerd. Die zorgen voor een grotere afname van stroom op het elektriciteitsnetwerk. Een ander aspect is dat in de laatste vijf jaar enorme hoeveelheden zonnepanelen zijn geplaatst voor de opwek van elektriciteit. In de zomermaanden leveren deze panelen voor de meeste huishoudens voldoende energie op om overdag mee uit te komen. De opgewekte energie die niet verbruikt wordt, wordt terug het elektriciteitsnetwerk in geduwd.

Dynamisch elektriciteitsnet

Voor de energieleveranciers liggen er op dit moment een aantal uitdagingen waarbij één van de belangrijkste is het voorkomen van uitval van de elektriciteit. Het elektriciteitsnet dat ooit 1-richtingsverkeer was, is nu dynamisch geworden naar beide kanten. De energieleverancier levert niet meer alleen stroom, maar krijgt het ook terug. Deze dynamiek zorgt ervoor dat er momenten zijn dat te veel stroom op het elektriciteitsnetwerk komt, waardoor het netwerk overbelast raakt: netcongestie. Dit speelt zich vooral af in de zomer. In de winter is dat omgekeerd. Zonnepanelen leveren niet het maximale vermogen, maar de warmtepompen draaien wel voor het verwarmen van de woning. Er is in de winter dus veel stroom nodig. Dan dient de energieleverancier meer te leveren dan dat het net aankan: netcongestie.

Lokale overheden en lokale energiecoöperaties worden door kennis uit SmallToGo voorzien van advies en ontwikkelingen in het kader van de energietransitie. Het tegengaan van netcongestie speelt daarbij een belangrijke rol. Daarnaast kijkt SmallToGo naar het ‘smart grid-concept’: hoe kan stroom beter verdeeld worden en hoe kunnen bewoners van elkaars energie gebruikmaken. De energietransitie is weliswaar een heel goed streven, maar tegelijkertijd levert het weer andere problemen op die per direct aangepakt dienen te worden. De energietransitie is in volle gang en het bewustzijn dat ook gedrag in verbruik aangepast dient te worden, groeit met de dag.