CO2-reductie bijondergronds bouwen

Bij werkzaamheden aan tunnels, kabels en leidingen en andere objecten in de ondergrond speelt CO₂-reductie een steeds grotere rol. Maar toch is het nog geen tweede natuur. We zijn namelijk gewend om in standaard processen te denken, al vele tientallen jaren. Dat moeten we doorbreken. Kan het ook anders, met minder uitstoot of moeten we een project op deze manier überhaupt wel uitvoeren? CO₂-reductie moet een vast onderdeel van ons denken worden. 

Ben je bewust van je verbruik en uitstoot. Niet alleen thuis, maar ook op zakelijk gebied. Op het niveau van appeltje-eitje. Des te eerder zal er een versnelling plaatsvinden. Ook bij ondergronds bouwen valt er nog op heel veel vlakken winst te behalen als het gaat om de reductie van de uitstoot van schadelijke stoffen. Kijk alleen maar eens naar de gebruikte grondstoffen. Bij een tunnel gaat het vaak over beton. Duurzaam beton is een issue, en daar gaan we gelukkig steeds verder in. Datzelfde geldt voor het hergebruik van asfalt waar Nederland wereldwijd koploper in is. 

Vanuit het Centrum Ondergronds Bouwen (COB) richten we ons binnen het platform duurzaamheid op drie werkpakketten: de energietransitie, circulariteit en de tunnel in zijn omgeving. Een niet te onderschatten aandeel leveren de installaties in bijvoorbeeld een tunnel. Er gaan veel installaties in en uit. Traditioneel is de ‘levensduur’ van zo’n installatie slechts zeven tot vijftien jaar voor een tunnel. Dat concept is niet langer houdbaar. Vanuit het COB zetten we in op twee belangrijke onderzoeksvelden, te weten materiaalhergebruik en energiereductie van installaties. De hele keten, van fabrikant en leverancier tot opdrachtgever en aannemer, moet belangrijke stappen nemen om uiteindelijk te komen tot een circulaire economie. Dat zal een behoorlijke impact hebben op de manier waarop wij in de toekomst onze tunnels ontwerpen, bouwen en beheren. Want ook het onderhoud van ondergrondse objecten is een belangrijk aandachtspunt. Opdrachtgevers gaan steeds meer eisen stellen ten aanzien van ‘schoon’ onderhoud. Oftewel, zo min mogelijk uitstoot genereren tijdens een onderhoudsmoment. Elektrificatie van materieel en voertuigen komt dan om de hoek kijken. 

Vanuit het COB hebben we de maatregelencatalogus voor energiereductie in tunnels opgesteld om gezamenlijk toe te werken naar een energiearme en uiteindelijk een energieneutrale tunnel. Een levend document dat concrete maatregelen beschrijft voor technische aspecten, het proces en voor contracten. Het energieverbruik van een (bestaande of nieuwe) tunnel kan hiermee substantieel verminderd worden tot zelfs energieneutraal. We zien dat nieuwe contracten die op de markt komen daarop geënt zijn. Neemt niet weg dat het altijd een complexe puzzel zal blijven: want, wat kan ik uitvragen, wat kan de markt aanleveren en hoe kun je dat aantoonbaar maken? Er zijn genoeg ideeën, maar praktijkvoorbeelden die echt goed werken zijn nog schaars. Maar ook dat is een kwestie van tijd. Ik verwacht namelijk dat er een duurzaamheidslabel komt voor ondergrondse bouwwerken, net zoals het energielabel voor je huis of kantoorpand. Dan wordt CO₂-reductie ‘vanzelf’ een vast onderdeel van ons denken.