Duurzaamheid speelt een steeds grotere rol in GWW-projecten, bijvoorbeeld in de vorm van milieu-impact. Om die impact inzichtelijk te maken, wordt steeds vaker de milieukostenindicator (MKI) ingezet als meetinstrument. Maar wat is de MKI en wat kun je ermee?

Wat is MKI?

Een product of ontwerp kan op veel verschillende manieren negatieve milieueffecten veroorzaken. Denk bijvoorbeeld aan de uitstoot van broeikasgassen, de uitputting van grondstoffen, energiegebruik en waterverbruik. Omdat deze milieueffecten in verschillende eenheden worden uitgedrukt, is het moeilijk ze te vergelijken.

Daarom is de milieukostenindicator (MKI) ontwikkeld. Hierin worden milieueffecten samengevat in schaduwkosten, ofwel de maatschappelijke kosten die nodig zijn om de impact ongedaan te maken. Deze kosten worden uitgedrukt in euro’s. Op deze manier kunnen de milieueffecten van verschillende producten objectief met elkaar worden vergeleken. Dit wordt gedaan vanuit de levenscyclusanalyse (LCA) van producten.

Wat is LCA?

Om de totale milieueffecten van een product in beeld te brengen, moet je kijken naar alle levensfasen: van grondstofwinning tot verwerking aan het einde van de levensduur. Dit is de volledige levenscyclusanalyse (LCA) en vormt de basis van MKI-berekeningen. In de LCA zijn vijf fasen te onderscheiden:

1. Productie, van grondstofwinning tot product
2. Bouw, inclusief transport naar gebruikslocatie
3. Gebruik, beheer en onderhoud
4. Sloop en afvalverwerking
5. Hergebruik, terugwinning en recycling

MKI-berekeningen

MKI-berekeningen worden gemaakt op basis van landelijk beschikbare data van LCA’s of productspecifieke LCA’s van leveranciers. Het voordeel van productspecifieke LCA’s is dat de MKI nauwkeuriger te berekenen is dan bij het gebruik van branchegemiddelden of waarden van vergelijkbare materialen.

Berekeningen kunnen worden uitgevoerd in Excel, maar een veelgebruikte softwaretool om de MKI van een project te berekenen is DuboCalc. Het handige van DuboCalc is dat je direct toegang hebt tot data uit de Nationale Milieudatabase (NMD) en dat je rapporten met figuren kunt maken.  

Inzetbaarheid MKI

Zowel opdrachtgevers als aannemers in de GWW gebruiken de MKI.

Opdrachtgevers

Opdrachtgevers zoals overheden kunnen voor aanvang van een aanbesteding een referentieberekening maken op basis van het bestaande ontwerp. Hiermee maken zij de milieu-impact inzichtelijk. Vanuit die referentieberekening kun je met een zwaartepuntanalyse bepalen welke materialen de grootste milieu-impact hebben. Aan de hand hiervan kun je optimalisaties doorvoeren en weloverwogen keuzes maken, bijvoorbeeld voor het gebruik van minder of andere materialen.

Aannemers

De MKI is een goed middel om de milieueffecten objectief meetbaar te maken. Daarom wordt het steeds vaker in aanbestedingen gebruikt om de oplossingen van aannemers met elkaar te vergelijken. Door MKI als gunningscriterium mee te nemen in aanbestedingen,

worden aannemers uitgedaagd om optimalisaties ten opzichte van de referentieberekening door te voeren en zo de laagst mogelijke MKI-score te behalen.

De MKI komt steeds vaker terug als gunningscriterium in aanbestedingen en is daarom een onderdeel van de basistraining duurzaamheid in de GWW van Brave & Boost. Zusterbedrijf We-Boost maakt bovendien MKI-berekeningen en zwaartepuntanalyses voor opdrachtgevers en aannemers en geeft aan de hand daarvan advies over optimalisaties.